Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.2 328.jpeg

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została skorygowana.
313
Biblja.

a tém więcej później, jak świadczy św. Justyn (l. c. ok. r. 140). „Zbieramy się dla przypomnienia sobie listu Bożego“ mówi Tertulljan, Apologet. c. 39 (wyżej n. 5), cf. ejusd. Ad uxorem. II c. 6. De anima c. 9. Czytanie pism prorockich było ze zwyczaju żydowskiego; apostolskich zaś wypływało z natury rzeczy. Pisma bowiem apostolskie były najprzód pisane do wiernych pojedyńczych kościołów, jak to widać z dedykacji niektórych (I Cor. 1, 1. 2. II Cor. 1, 1.. Philip. 1, 1); inne Apostoł poleca przesłać do drugich kościołów, z obowiązkiem odczytania ich tamże (Col. 4, 16. I Thes. 5, 27); św. Jan zaleca czytanie Apokalipsy (Apoc. 1, 3). Oprócz czytania, na wspomnianych zebraniach śpiewano urywki z Pisma (introit, graduał, offertorium i t. p.). Te zaś śpiewy i czytania odbywały się w języku zrozumiałym dla każdego przez pierwsze wieki chrześcjan. (w łacińskim, greckim, syryjskim i t. p.). Wierni przeto mogli znać i znali rzeczywiście Biblję, nie tyle z czytania własnego, ile raczej z urywków śpiewanych i odczytywanych, jak również z wykładu podczas nabożeństwa[1]. Duchownym ciągle zalecał Kościół czytywanie Biblji[2]; niemniej i wiernych ojcowie śś. do tegoż zachęcali[3]. Co do duchownych, nietylko biskupi i kapłani, ale nawet niższych stopni klerycy[4] obowiązani byli znać Biblję; gdyby zaś kto wcisnął się do niższych święceń, bez tej znajomości nie mógł być dalej promowowanym[5]. Nie miał nawet potrzeby Kościół ograniczać czytania Biblji, bo w czasach dawniejszych, kiedy druku nie było, posiadanie całej Biblji było rzadkością; najczęściej starano się mieć tylko Psałterz i Nowy Testament. Przez wieki średnie, naukami zajmowało się prawie wyłącznie duchowieństwo, ztąd nic dziwnego, że świeccy mało czytywali Biblję, której nie było innego tekstu nad łaciński. Zakazy czytania datują się dopiero od tego czasu, kiedy się zaczęły pojawiać przekłady inowierców. Najprzód Innocenty III potępił przekład waldensów na język franc. (Epistolar. ed. Baluz. lib. II ep. 142. ob. Fontana, Constit. „Unigenitus“ theologice propugnata, t. III prop. 79). W r. 1229 synod tolozański zabronił laikom posiadać Stary

  1. ↑ Nam si quis assidue veniat, etiamsi domi non legat, sed hic (w kośaiele) dictis attendat, anni unius spatio poterit multa discere. Neque enim hodie has, cras (t. j. w innym roku) alias scripturas legimus, sed semper easdem. S. Chrysost. Homil. 58 (in Joann 4).
  2. ↑ Rozmaite w różnych czasach postanowienia soborów, tak powszechnych, jak prowincjonalnych, jako też dekrety Papieży, nakazujące duchownym świeckim i zakonnym czytanie Biblji, od r. 393 do 1609 zebrane ma Cherubinus a S. Joseph, Apparatus biblicus, Bruxel. 1704 t. I Diss. praelimin. qu. 3 art. 5 sect. 3.
  3. ↑ Tej treści texty z Ojców śś. Kościoła grec. i łac. i z innych pisarzy, począwszy od I w. aż do XVI, zamieścił Jodocus Coccius w swem dziele: Thesaurus Catholicus t. I. l. VI art. 20, i Cherubinus a S. Joseph op. c. art. 5 sect. 2 et 3.
  4. ↑ Lectores... ante 25 annos non ordinentur, nisi primum divinis scripturis instructi vel ab infantia eruditi. Conc. carthagin. III a. 397 (Concilior. coll. reg. III 483).
  5. ↑ Illiteratos quoque et nonnulla parte corporis imminutos, sine ullo respectu ad ecclesiasticum didicimus venire servitium. Quod simul antiqua traditio, et apostulicae sedis vetus forma non recipit: quia nec litteris carens sacris potest esse aptus officiis... Si qui vero... tales aute suscepti sunt,... nihil unquam promotionis accipiant. Gelasii Pap. Epist. 14 a. 494. Conc. X 133, i ap. Thiel, Epistolae Rom. PP. s. 371.
Źródło: „https://pl.wikisource.org/w/index.php?title=Strona:PL_Nowodworski-Encyklopedia_koscielna_T.2_328.jpeg&oldid=2780133”