Boskiej z Betleem albo betleemitów. Oprócz tego, urządził B. przy dwóch bramach miasta pustelnie i w nich bracia zakonni zbierali jałmużnę, za którą odprawiały się Msze św. za dusze w czyścu cierpiące. Powszechnie szanowany i kochany, umarł Bet. 25 Czerw. 1667 r. Cf. Dom Franc. Ant. de Montalvo, Vida del venerabile Herm. Betencour, fundator de la compagnia bethlehemitica en las Indes occidentales. Tego samego roku 2 Maja brat Antoni od św. Krzyża przywiózł do Guatemali zatwierdzenie nowej instytucji przez królowę hiszp. Marję Annę austrjaczkę, z nadmienieniem, że prezydent królewskiego trybunału ma opiekować się i popierać nową instytucję. Następcą Bet. w zwierzchnictwie nad kongregacją był wyżej wspomniany Antoni od św. Krzyża, który także ustawę jej napisał. Dla pielęgnowania chorych kobiet powstała 1668 r. żeńska kongregacja betleemitek. Założycielką była Marja Anna del Galdo, wdowa i tercjarka zakonu franciszkańskiego. Ubiór siostr był z tej materji i tegoż koloru co i braci. Podobne zakłady i szkoły utworzyły się wkrótce, przy pomocy rządu hiszp., w Limie (1669 r.), Meksyku, Chachapoja, Caramarca i Truxillo. Papież Innocenty XI zatwierdził tę kongregację, bullą z 26 Marca 1687 r., pozwolił jej członkom składać śluby, podług reguły św. Augustyna i obierać własnego jenerała, a Klemens XI nadał im nowe kościelne prawa. Zakonnicy i zakonnice używają ubioru kapucyńskiego, z tą odmianą, że noszą pas skórzany, a na szyi medal z wyobrażeniem narodzin Chrystusa w Betleem. Zakon rozszerzył się na wyspach Kanaryjskich, a główna jego siedziba i rezydencja jenerała jest w Guatemali. Cf. Helyot t. III; Karl vom hl. Aloys, Ueber kirchliche Statistik; Henrion-Fehr, Allgem. Geschichte der Mönchsorden. (Fehr.) J. N.
Betsaida, Βηθσαϊδά (z hebr. Beth-cejda — dom rybaków), Bethsaida: 1 miasteczko (πόλις Joan 1, 45. κώμη Mar. 8, 23), na zachodnim brzegu jeziora Genezareth, w Galilei (Joan 12, 21. Mar. 6, 45. 8, 22), niedaleko od Kafarnaum, miejsce urodzenia Apostołów śś. Piotra, Jędrzeja i Filipa, zaszczycone kilkakrotnemi odwiedzinami Zbawiciela. Ob. Mat. 10, 21. Luc. 10, 13. Już w IV wieku nie było śladu Betsaidy (S. Epiphanius, Haeres. s. 437, ed. Paris 1622. S. Hieronymi, Comment. in Isai. 9, 1). Ta Betsaida nazywała się galilejską, (Joan. 12, 21), dla odróżnienia od 2 Betsaidy w Gaulonitis (Dżaulan), leżącej na wschód Jordanu, nad północnym krańcem jeziora Genezaret. Tetrarcha Filip Herod wyniósł ją do rzędu miast i nazwał Julias, na cześć Julji, córki Cezara Augusta (Józef Flaw. Antiq. Jud. l. 18 c. 2 n. 1. De Bello Jud. l. 2 c. 9 n. 1. Cf. Plinii Hist. nat. l. 5 c. 15. S. Hieronymi Com. in Mat. 16). Po ścięciu św. Jana Chrzciciela, Pan Jezus schronił się z uczniami swymi na pustynię pod tą Betsaidą i nakarmił cudownie zgłodniałą rzeszę (Mat. 14, 15. Mar. 6, 30. Luc. 9, 10. Joan 6, 1). Według niektórych komentatorów, pod Betsaidą-Julias miał Pan Jezus wzrok przywrócić ślepemu (Mar. 8, 22); według innych w Betsaidzie galilejskiej. Dziś na miejscu Betsaidy-Julias widać tylko gruzy (u Arabów El-Tell. Ob. Ritter Erdkunde, XV 279). — 3 Betsaida nazywała się także sławna sadzawka w Jerozolimie (Joan. 5, 2), lecz tak ją nazywa tylko Wulgata {Bethsaida); według textu greckiego [1] nosi ona nazwę Bethesda, Βηθεσδα,
- ↑ Według Wulgaty, wspomniany tekst Joan. 5, 2) brzmi: Est autem Jerosolymis probatica piscina, quae cognominatur hebraice Bethsaida i t. d. Tekst zaś
