Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.2 265.jpeg

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została skorygowana.
250
Bessel. — Betanja.

Bessel Godfryd. Ur. 5 Wrześn. 1672 r. w Buchheim pod Moguncją, wstąpił Bessel do klasztoru benedyktynów w Göttweih, w Austrji, w Wiedniu otrzymał stopień doktora teologji, mianowany następnie oficjałem przez elektora mogunckiego Lotara Franc. von Schönborn, kilkakrotnie w różnych poselstwach wyprawiany, nakoniec w 1714 r. wyniesiony został przez ces. Karola VI do godności opata w Göttweih. Jako oficjał moguncki, brał Bessel czynny udział w nawróceniu księcia Ulrycha Antoniego z Wolfenbüttel na religję katolicką. Bessel także a nie Ulrych Antoni jest autorem ogłoszonych przez Theinera Quinquaginta romano-catholicam fidem omnibus aliis praeferendi motiva. Pod kierunkiem Bessela klasztor w Göttweih stał się siedzibą nauk i zasłynął z bogatej bibljoteki. Opracował on ogromną kronikę dziejów klasztoru, ale z całkowicie wykończonego manuskryptu, zaledwie pierwsza część została wydrukowana, p. t. Chronicon Gottvicense t. I sive Prodromus 1732, in fol. Dzieło to ma wielką wartość dla średniowiecznej jeografji i topografji Niemiec i zawiera mnóstwo starych dyplomatów; dwie inne części jeszcze nie wyszły (wiadomość o nich ob. Fabricii, Biblioth. lat. med. lit. G. i Pertz, Archiv. d. Gesellsch. für ält. deut. Geschichtskde. IV 233). Oprócz tego wydał B. nieznany list św. Augustyna do Optata milewitańskiego, o losie dzieci, które umierają bez Chrztu. Um. 20 Stycz. 1749. Życiorys jego ob. Ziegelbauer, Hist. literaria ord. S. Benedicti, Augu. Vind. 1754. (Hefele).J. N.

Betanja, Vulg. Bethania, gr. Βηθανία, według Simonisa (Onomasticon N. T. s. 42) ma pochodzić od beth-anjah (miejsce uniżenia), według innych od beth-hine (miejsce daktylów), podobnie jak granicząca z Betanją wioska nazywała się Betfage (ob.). Betanja leżała pod Jerozolimą (Joan. 11, 18. Mar. 11, 1), na wschodnim stoku góry Oliwnej, bliżej Jerozolimy niż Bethphage; bo idąc od Jericho do Jerozolimy, wprzód się przechodziło przez Bethphage (Mat. 21, 1). Był w Betanji dom Łazarza (Joan. 11, 1) i sióstr jego Marty i Marji, do którego Pan Jezus nieraz wstępował (Mat. 21, 17. 26, 6. Mar. 11, 11. 12. Luc. 24, 50. Joan. 11, 18). Tu także miał swój dom Szymon trędowaty (Mar. 14, 3). Pan Jezus w Betanji wskrzesił Łazarza (Joan. 11, 1...). W IV wieku po Chrystusie, na grobie Łazarza znajdował się kościół, nazwany Lazarium (S. Hieronymi Onomastic.), przy którym jeszcze w VII wieku był klasztor (Adamanni v. Adamnani, De locis terrae s. l. I c. 24, cf. Vita S. Euthymii abb. ap. Bolland. Acta ss. 20 Januar.) Pobożna Melesinda (v. Melesandra), córka Baldwina II, a żona Fulkona, królów jerozol., wystawiła tu klasztor dla zakonnic. Pierwszą ich ksienią była jej siostra Ivetta (ob. Rozière, Cartulaires de l’église de S. Sépulcre, Paris 1849 s. 61). Zakonnice nazywały się lazarystkami (Ordo S. Lazari), a żyły pod regułą św. Benedykta; ubiór ich stanowiła biała tunika i płaszcz czarny, na którym był krzyż zielony. Kolonje tego zakonu były też po innych stronach świata w XV w. (Fabri, Evagatorium, ed. Hassler. II 87). Jeszcze w XIV w. podróżujący Ludolf z Suchem (około Paderborn) zastał w Betanji (r. 1336—1358) trzy kościoły: jeden na grobie Łazarza (dawne Lazarium), a dwa inne na miejscach, gdzie stały domy: Marty i Szymona trędowatego (Ludolphi de Suchem, Libellus de itinere ad Terram S., drukowany ok. r. 1470). Feliks Fabri (ok. r. 1480) zastał już tylko ruiny po dwóch ostatnich kościołach; Lazarium zaś Saraceni obrócili na stodołę. Wspomina jeszcze tenże Fabri o ruinach kościoła, który