nęło zwyczaju przeciwnego prawu, to przynajmniej obudziło sumienia. Dowodem tego dekret Benedykta XIV z d. 2 Wrześ. 1752 r., wywołany skrupułami ks. Franc. Borowskiego, opata komend. hebdowskiego, który prosił o objaśnienie. Dotąd w udzielaniu dyspens Stolica Ap. trzymała się ogólnej formy, t. j. simplicia plura, lub unum cum residentia, a u nas były udzielane na wiele incompatibiliów. Odtąd więc ten Papież kazał zmienić dla Polski formę, i na wiele parafjalnych tak ją pisać: „Dummodo animarum cura per vicarios perpetuos vel presbyteros saeculares idoneos, vicarios provisos, seu juratos nuncupatos exerceri soleat, et supra dicti vicarii seu presbyteri jurati praevio examine ad formam concilii tridentini, et approbatione ordinarii deputentur cum assignatione congruae mercedis sive in quantitate, aut quota fructuum, sive in pecunia numerata, sive partim in una, partim in altera specie arbitrio dicti ordinarii assignandae, quae non sit minor computatis omnibus etiam incertis emolumentis, et aliis obventionibus communiter percipi solitis scutorum quinquaginta monetae romanae in ecclesiis parochialibus, quarum annui reditus summam scutorum centum ejusdem monetae non excedunt, vel non sit minor centum, si dicti annui reditus eandem summam superegrediantur idque per executores literarum apostolicarum executioni demandari deligenter curetur, sin minus gratia nulla et irrita sit, perinde, ac si non emanasset et provisus de ecclesia parochiali omnes fructus subinde perceptos restituere teneatur.“ W czasach ostatnich nowe kapituły tak małe miały uposażenie, iż koniecznie musieli ich członkowie posiadać inne beneficja; lecz i najdawniejsza z nich, t. j. kujawska, otrzymała dyspensę Leona XII, datowaną 24 Września 1824 r. X. Z. Ch.
Beneplacitum apostolicum nazywa się zezwolenie Papieża na pewne czynności, które bez takiego zezwolenia żadnej nie miałyby mocy. Ztąd, jeżeli Stolica Apostolska upoważnia kogo do wykonywania pewnych aktów jurysdykcji na czas nieograniczony, zwykła wyrażać, iż wolno mu je spełniać aż do beneplacitum apostolicum, to jest dopóty, dopóki Stolica Św. na to pozwalać będzie, czyli dopóki zezwolenia swego nie odwoła. W dwóch szczególniej aktach jurysdykcji kościelnej, kanony wyraźnie wymagają beneplacitum apostolicum, i czynności bez niego dokonane uważają za żadne i nieważne, mianowicie w aktach fundacji zakonów i klasztorów, i w aktach alienacji. Przed r. 1273 klasztory mogły być fundowane powagą biskupią, lecz w tym roku Grzegorz X wydał na soborze lyońskim II prawo (Cap. uni. Religionum, de religios. domib. III 17 in 6-o), a później potwierdził je Bonifacy VIII (Cap. Cum ex eo, unic. de excessib. praelat. V 6 in 6-o), zabraniające zakładać domów zakonników żebrzących (mendicantes), bez zezwolenia Stolicy Św. Innocenty X, w bulli Instaurandae z 22 Paźdz. 1652 r., rozszerzył ten zakaz, stosując go do wszelkich męzkich i żeńskich klasztorów, tak żebrzących jako i nie, ale tylko w granicach Włoch i wysp przyległych. Wszelako już od czasów Benedykta XIV (De synodo dioec. lib. 9 cap. 1 n. 9) zwyczaj, nawet w kongregacjach rzymskich ustalony, rozciągnął prawo Innocentego X do całego Kościoła i do wszystkich zakonnych zgromadzeń, nawet śluby proste tylko składających (Analecta Jur. Pont. zesz. 21 p. 74 i zesz. 40 p. 192). Potrzeba pozwolenia apostolskiego rozciąga się także do zajęcia na nowo przez zakonników klasztoru, który pierwej opuścili (S. C. Ep. et Reg. 17 Novem. 1617), ale mogą bez niego przenieść dom zakonny z jednego miejsca na
