danie, ma być upomniany przez biskupa; a gdy po ośmiu dniach nie opuści beneficjum, będzie przez biskupa wyklęty uroczyście i po djecezji za takiego ogłoszony; po 20 dniach w całej prowincji; po 3 miesiącach ma być pozbawiony wszelkiego beneficjum posiadanego, lub które mógłby otrzymać. Od tej kary dyspensować może sama Stolica Apostolska. Rozgrzeszenie dane mu będzie, gdy wydarte beneficjum powróci i szkody wynagrodzi. Synod r. 1279, przez legata Filipa w Budzie odbyty, zabrania, pod karą klątwy i nieważności, starania się o beneficja u ludzi świeckich, i czynienia o to niegodziwych zabiegów; co też powtórzył synod r. 1309. Gdyby kto czynił starania o beneficja w sporze będące, zupełnie ma utracić do niego prawo, a świecka osoba, pomagająca mu, wpada w klątwę ipso jure (Const. prov. l. 4 tit. de simonia p. 257). Ztąd otrzymujący beneficjum powinien był złożyć przysięgę, że je dostał bez symonji (synod prowincjonalny r. 1589). Rota tej przysięgi znajduje się w synodzie włocławskim r. 1568 p. 81. Reformationes generales przed uczynieniem kroków o beneficjum, każą otrzymać od biskupa list, zalecający duchowną osobę patronowi, „alias honore et communione usque ad dignam et plenam poenitentiam priventur“. Mimo tych ostrożności, musiały dziać się wielkie nadużycia, gdyż częste spotykamy narzekania biskupów, iż bez ich wiedzy księża obejmują w posiadanie beneficja i duchowne obowiązki sprawują, nie odebrawszy jurysdykcji. Synod djecezjalny gnieźnieński roku 1512 słusznie nazywa takich intruzami, a jeśli w ciągu miesiąca parafji nie opuszczą i pobranych dochodów nie wrócą, mają być ipso facto wyklęci, a parafjanie posłuszeństwo wypowiedzieć im winni; świeckim zaś osobom zabrania takich do kościoła wprowadzać. Zabroniono też duchownym świeckim wchodzić w posiadanie beneficjów zakonnych, bez komendy i rozporządzenia biskupiego, choćby je mieli ofiarowane od osób prywatnych. Synod prowincjonalny r. 1643 chcąc to nadużycie usunąć, przypomina beneficjatom kary prawa ogólnego c. avaritiae, de elect. in 6 i statut prowincjonalny lib. 1 de elect. Wykonanie tego poleca dopilnować biskupom „sub poena interdicti ab ingressu in ecclesiam“. — Każdy beneficjat powinien być instytuowany z polecenia biskupa, nad czém synod wileński Abrah. Wojny nakazuje czuwać dziekanowi kapituły w m. Wilnie, a archidjakonowi — w djecezji. Również rezygnacja lub zamiana beneficjów mają się dziać za wiedzą i udziałem biskupa (ob. Rezygnacja). Przy objęciu beneficjów prowincjonalnych, czynić professionem fidei, co im synod prowincjonalny 1551 roku i inne nakazują. Że zaś częstokroć instytucję i profess. fidei czynili przez pełnomocników, więc synod prowin. 1643, powołując się na ustawę soboru trydenckiego, nakazującą w ciągu dwóch miesięcy ponowić profess. fidei osobiście przed biskupem, lub jego zastępcą, czas ten do 6 miesięcy dla kanoników przedłuża; djecezjalne zaś od dwóch do czterech miesięcy wymagają, pod karą utraty dochodów pobranych (ob. Wyznanie wiary). Prawo rezydencji czyli osobistej przytomności w miejscu posiadanego beneficjum i święceń, już synod z r. 1233 przypomina naszym duchownym (ob. Rezydencja, Beneficjów wielość). Do beneficjatów należy bronić i odzyskać prawa swych kościołów, granic własności kościelnej strzedz, a to pod karą suspensy a beneficio z prawa ogólnego. Jeśliby zaś utracili coś z gruntu, lub dostrzegli, że kościół w czém pokrzywdzony, mają to prawem odzyskać, nieszczędząc kosztu i pracy. Niedbałych uważają synody nasze za winnych
