najazdami Mongołów uciekając, przesiedlił się (1243) do Antjochji. Tu Bar-Hebraeus prowadził życie zakonne. Patrjarcha jakobicki z Antjochji, Jakób, poznawszy zdolność i dobre obyczaje młodego zakonnika, chociaż miał dopiero 20 lat, wyświęcił go na bpa Guby (miasto obok Meletiny), a po roku przeniósł na sąsiednią stolicę biskupią w Lakabenie. W r. 1253 następny patrjarcha, Djonizy Angur, przeniósł Grzegorza na biskupstwo w Berrhoea (Berea, dziś Alep), zkąd w r. 1264 wyniesiony został na godność mafriana (v. mafarian), czyli prymasa Wschodu (prowincji kościelnej, obejmującej Mezopotamję wschodnią, Chaldeę i Assyrję). Na tej godności † 30 Lipca 1286 r. Był on wszechstronnie wykształconym encyklopedystą swego wieku. Wiele pozostawił dzieł, z których dotąd nie wszystkie wydane. Najpierwszą jest Kronika polityczna i kościelna [1]. Pierwsza, obejmuje dzieje polityczne od stworzenia świata, z dodatkiem późniejszego kontynuatora, aż do r. 1296; sam Bar-H. skrócił ją i przełożył na język arabski. Ten przekład, z tłumaczeniem swojém łacińskiém, wydał Pococke w Orfordzie (Oxonii) 1663 r., p. t. Historia compendiosa Dynastiarum G. Abulpharagii [2]. Oryginał zaś syryjski, p. t. Chronicon syriac. Bar-Hebraei (nie skrócenie arabskie), z łacińskim przekładem wydali P. J. Bruns i G. G. Kirsch, z rękopismów biblioteki bodlejańskiej (Lipsiae 1789). Wydanie to ma kontynuację do r. 1451; inną kontynuację, od r. 1394—1493, napisaną podobno przez Noego, patrjarchę jakobitów syryjskich, żyjącego w XV w., wydał także Bruns, [3] a inne jeszcze O. Behnsch, w Rer. in Mesopot. saec. XV gestar. libr., Vratislav. 1838. Nowe wydanie zapowiedział Bernstein w r. 1847 (Ankündig. u. Probe ein. neu. Ausg. d. syr. Chron, des G. B. H. Berlin), lecz umarł przed wykonaniem tego zamiaru. Teraz dopiero dwaj syrologowie, księża lowańscy: J. B. Abbeloos i Tomasz Józef Lamy, zabrali się do wydania tej kroniki na nowo. Druga, kronika kościelna ma historję arcykapłanów żydowskich i patrjarchów antjocheńskich: katolickich, nestorjańskich, jakobickich, i historję prymasów (mafrianów) wschodu jakobickich. W tej ostatniej zawarł i swoje dzieje, przepowiedziawszy nawet rok swej śmierci, co miało się spełnić, jak opowiada brat jego Barsumas, w dopisku do kroniki Bar-H. Jak część I tak i druga kontynuowaną jest do w. XV. Oprócz wyjątków u Assemaniego (l. c.), mamy tylko początek drugiej części (w Opera Selecta S. Ephraemi, ed. Overbeck, i ap. Zingerle, Proben aus d. syr. Chron. d. B. H., Innsbr. 1858 r.). Wspomniany zaś ks. Lamy przy końcu roku przeszłego wydał jednę jej część (Chronicon ecclesiasticum, Lovanii 1872 4°), reszta spodziewaną jest niedługo. Z teologji wydał B. H. Lampę świętą (Candelabrum sanctor.), treściwy zbiór prawd wiary, i krótszą jeszcze tejże treści Księgę promieni. Punkta sporne między katolikami a monofizytami i nestorjanami B.-H. uważa za opinje szkół i każdej stronie pe-
- ↑ Wyciągi z obudwóch są ap. Assemani, Bibliotheca Orientalis t. II.
- ↑ Ztąd na język niemiecki przełożona przez G. L. Bauera: Des Gr. Abulpharadsch Kurtze Gesch. der Dynast. Leipzig 1783—85, 2 vol.
- ↑ W Repertorium (Neues) f. Bliblische u. Morgenländ. Literat von Paulus, Jena 1790. I, 3—116. Chcąc jednak z tego wydania korzystać, trzeba mieć przed oczyma liczne sprostowania tekstu, jakie wydali: G. W. Lorsbach (w Archiv f. d. morgenländ. Liter.). J. A. Arnold (Specimen Chron. syr Abulphar. e scriptorib. gr. emendandi, Marburg 1805), F. G. Meyer (Beiträge zu einer richtig. Uebersetzg d. syr. Chr., Wien 1819), G. H. Bernstein (Greg B.-H. Chronici e codd. syr. emendandi specimen I, Lips. 1822).
