kościelnych (Sermones), wydawanych przy dziełach świętego Ambrożego i Augustyna. X. W. K.
Autun, miasto, dawniej Bibracte, przez wdzięczność za upiększenia, poczynione za Augusta cesarza, Augustodunum nazwane. Stolica biskupia założona tu była w III w., dziś biskupstwo to zawiera departament Saony i Loary i należy do metropolji Lyonu. Mieszkał tu kiedyś cesarz Konstantyn i ojciec jego Chlorus. Około półowy II w. opowiadali wiarę w tych stronach: św. Benignus, Andochus i Thyrsus. Pierwszym biskupem był św. Amator. Sławne kiedyś opactwo Clugny (ob.), dziś w ruinach, znajduje się w tej djecezji. Autun było jakiś czas stolicą królestwa Burgundzkiego i ucierpiało wiele w czasie napadów Maurów i Normandów. Jednakże wiele tam jeszcze przechowało się rzymskich i starych chrześcjańskich pamiątek. W X w. książęta burgundzcy sprowadzili tam ciało św. Łazarza z Marsylji. Dziś jeszcze znajduje się ono w zbudowanej w tym celu katedrze, poświęconej r. 1132 przez Innocentego II. Kapituła liczy dziś 10 kanoników, seminarjum zostaje pod kierunkiem sulpicjanów. Na liczbę wiernych 565,000, jest 6 probostw pierwszej, 57 drugiej i 412 trzeciej klassy; 40 księży zostaje przy kollegjach i kapelanjach różnych stowarzyszeń religijnych. Synody: 1. Conc. Augostod. 663. Dochowały się niektóre kanony: pierwszy nakazuje, aby wszyscy księża na pamięć umieli wyznanie wiary Atanazego. 2. R. 1077, z rozkazu Grzegorza VII, odbył się drugi synod, pod legatem Hugonem de Die. Arcybiskup remeński Manastes, przekonany o symonję, został zdegradowany i inni biskupi osądzeni. 3. R. 1094, pod arcyb. lyońskim Hugonem. Obecnych było 32 biskupów i wielu opatów. Ponowiono tu ekskommunikę przeciw cesarzowi Henrykowi i antypapieżowi Guibertowi. Po pierwszy raz zostaje też tu ekskommunikowany Filip, król francuzki, za swoje małżeństwo z Bertradą; udaje się do Papieża, który daje mu na czas zwolnienie i, przy uroczystych obchodach pozwala mu nosić koronę (Collect. Conc. ad a. 1094). (Guerber). N.
Auxencjusz, ur. w Kapadocji r. 343, wyświęcony na kapłana przez Grzegorza, bpa Aleksandrji, razem z nim sprzyjał arjanom. Pomiędzy biskupami, którzy, wbrew życzeniom cesarza Konstansa, nie chcieli na soborze medjolańskim, r. 355, podpisać potępienia Atanazego, znajdował się i Djonizy, bp medjolański, za co został wygnany do Kapadocji. Na miejsce jego został powołany Auxencjusz, który, jak mówi św. Atanazy, ani słowa nie umiał po łacinie, a miał rządzić kościołem łacińskim. Obsypywany łaskami przez Konstansa, stał się najsilniejszym poplecznikiem arjanizmu na zachodzie. Na próżno tacy mężowie, jak Euzebjusz, bp werceleński, Evagrius i Philastrius, starali się wyprowadzić go z jego błędów. W tym samym celu Hilary z Poitiers udał się do Medjolanu r. 364, podczas pobytu tam cesarza Walentynjana. Cesarz nakazał rozprawy. Intruz tak został zbity z toru, w swej rozprawie ze św. Hilarym, że musiał uznać Chrystusa za prawdziwego Boga, równego w Istocie Bogu Ojcu. Hilary spisał to jego wyznanie i pokazał je cesarzowi, który zażądał od Auxencjusza własnoręcznego spisania wiary. Auxencjusz dał odpowiedź, w której umiał tak zręcznie oszukać cesarza, że ten uznał go za prawowiernego katolika; ale Hilary (co robił on w Medjolanie, opisane jest w jego Epistola circularis. Cfr. Baronii Annales t. IV p. 185 ed. Antv.) w encyklice znowu zdemaskował hypokryzję Auxencjusza, wyświecił, jak wyrazami katolickiemu, pokrywał on swoją naukę całkiem arjańską (Hilar. c. Aux. § 6). Św
