d. bischöfl. Kirche Säben und Brixen, 9 tom. 1321—1834. Buchholz, Gesch. d. Regierung Ferdinands I, 9 tom. 1831. Hammer—Purgstall, Klesel's Leben, 1847—51. 4 t. Hurter, Gesch. Ferdinands II. Mailath, Geschichte des oestreichischen Kaiserstaates, 5 t. (F. Werner). J. N.
Autentyczność ksiąg św., łac. authentia (v. genuinitas v. gnesiotes), z grec. αὐθεντια — samodzielność; αὐθεντέω — mam prawo nad czém, własność; αὐθεντικὸς — będący własnością rzeczywistą, prawną. Autorowie ksiąg śś. albo są znani, albo nie. W pierwszym przypadku księga jest autentyczną, jeśli rzeczywiście pochodzi od tego autora, pod którego imieniem jest znaną. W drugim zaś, dzieło będzie autentyczném, jeśli pochodzi z tego czasu, do którego pospolicie jest odnoszoném. W przeciwnym zaś razie, t. j. gdy dzieło nie pochodzi od tego, komu jest przypisywane, albo późniejszém jest, niż powszechnie sądzą, nazywa się podrobioném (spurium, nothum). Do tego rodzaju należą różnego rodzaju apokryfy (ob.). Podrobienia nie trzeba brać za jedno z interpolacją, czyli cząstkowém wtrąceniem obcego tekstu, gdyż ta może nawet w dziełach autentycznych zachodzić (ob. Całość Pisma św.). Autentyczność dowodzi się dwojako: 1) dowodami wewnętrznemi, t. j. w samém dziele będącemi, gdy całość dzieła odpowiada usposobieniu autora i okolicznościom, wśród których, powiadamy, że była pisaną. Skoro się zaś znajdzie wiele miejsc takich, których nie można pogodzić z wiadomościami o autorze, lub okolicznościami danego dzieła, to autentyczność jego będzie przynajmniej wątpliwą. Same jednak dowody wewnętrzne nie mogą być rozstrzygającemi: bo jak w pierwszym przypadku, autor ukryty może doskonale udać innego i dzieło podrobić, tak w drugim, sprzeczności owe mogą dowodzić tylko interpolacji, lub, że dzieło dawniejsze, przez autora późniejszego zredagowane zostało. Z tego powodu dowody wewnętrzne winny być 2) poparte zewnętrznemi, opartemi na świadectwach historycznych, nie podlegających żadnemu zarzutowi. Jeżeli dzieło było znane w owym czasie, do którego jest odnoszoném, i współcześni, a w braku współczesnych, najbliżsi owych czasów świadkowie dają mu świadectwo autentyczności, dzieło niezawodnie jest autentyczném; a gdyby wewnętrzne dowody przeciw niemu mówiły, dowodziłyby tylko interpolacji późniejszej. I przeciwnie, księgę, która ma nietylko dowody wewnętrzne przeciw sobie, ale jeszcze milczą o niej świadkowie ówcześni i to tacy, którzyby ją znać i o niej wspomnieć musieli, uważać należy za podrobioną. Cała Biblja jest dziełem autentyczném, bo pojedyńcze jej części pochodzą od tych autorów, a bezimienne są z tych czasów, którym je tradycja żydowska i chrześcjańska przypisuje. Autentyczność ich ma za sabą dowody wewnętrzne i zewnętrzne, z których jedne przytoczymy pod art. Kanon ksiąg śś., drugie pod imionami autorów, lub tytułów ksiąg śś. (ob. Pismo św.). Tu tylko rozbierzemy zarzuty przeciw autentyczności Biblji w ogóle i wykażemy, że podrobienie (zmyślenie, albo udanie ksiąg śś. za dzieła tych pisarzy, których imiona noszą) było niemożliwém. A najprzód zauważyć trzeba, że cała Biblja jest podstawą życia wszystkich ludów chrześcjańskich, uznaną za słowo Boże od samego początku chrześcjaństwa. Stary zaś Test., oprócz tego, był i jest podstawą życia ludu żydowskiego. Już więc z tego powodu, a priori, podrobienie było niemożliwém. Pojmiemy bardzo dobrze, iż można podrobić i na niejaki czas udać za autentyczne dzieło, pisane już po utrwaleniu się idei i zasad ja-
