wymienił później Sardynję na Sycylję (1720 r.), i w ogóle na pewien czas Austrja, pod jego panowaniem, doszła do szczytu potęgi. Później wszakże Habsburgowie odstąpili Neapol i Sycylję, za Parmę i Piacenzę, a ziemie, zdobyte na półwyspie Illiryjskim, z tamtej strony Dunaju i Sawy, w skutek niepomyślnej wojny, dostały się w moc Turków. Karol VI był ostatnim męzkim potomkiem domu Habsburgów; w skutek czego wydał on 1720 r. prawo, pod nazwą pragmatycznej sankcji, mocą którego określone i rozciągnięte na linję żeńską zostało następstwo tronu. Jego córka, cesarzowa Marja Teresa, która wyszła za mąż za Franciszka lotaryngskiego, później obranego na cesarza pod imieniem Franciszka I, odstąpiła wprawdzie Prusom większą część Szląska (1742 r.), później straciła Parmę i Piacenzę (1748), lecz za to powiększyła państwo przy pierwszym podziale Polski (1772 r.), przez przyłączenie Galicji; Bukowiny 1777, którą musiała jej ustąpić Turcja, i tak nazwanego Innviertel (terrytorjum nad r. Inn), odebranego od Bawarji (1779 r.). Marja Teresa rozpoczęła różne reformy polityczne i kościelne, w obszerném swém państwie, które dalej i w większych rozmiarach prowadził jej syn, cesarz Józef II (1780—1790). Jego brat, cesarz Leopold II (1790 — 1792), otrzymał od Turcji niektóre powiaty na pograniczu wojskowém. Cesarz Franciszek II musiał prowadzić z Francuzami pięć ciężkich wojen, które 25 lat trwały i skończyły się pomyślnie dla Austrji. Franciszek II w 1804 r. nadał dziedzicznym krajom nazwę cesarstwa Austriackiego, złożył z siebie w 1806 r. godność cesarza niemieckiego, gdy już poprzednio rozwiązało się cesarstwo Niemieckie, i mianował się, jako cesarz austrjacki, Franciszkiem I. W skutek trzeciego podziału Polski w 1795 r., otrzymała Austrja zachodnią Galicję i ziemie na północ do Warszawy, na wschód po za Lublin sięgające. Na mocy pokoju w Campo-Formio 1797 r., do Austrji przyłączono terrytorjum rzeczypospolitej Weneckiej, z wenecką połową Istrji i Dalmację do Cattaro; odebrano zaś jej Niderlandy, Medjolan i Mantuę. Przez pokój w Luneville (1801 r.), Austrja straciła część Wenecji i Tyrolu (nad r. Etsch); przez pokój w Presburgu (1805) Wenecję, półowę Istrji, Dalmację, Tyrol i resztę austrjackich okrain; nakoniec, na mocy pokoju wiedeńskiego (1809), odebrano jej Krainę, półowę Karyntji, Goerz, Trjest, resztę Istrji, Kroację od morza do Sawy, część górnej Austrji i całą zachodnią Galicję. Wszystkie te kraje jednak, z wyjątkiem Niderlandów i okrain, wrócono Austrji na mocy traktatu paryzkiego (1814), a oprócz tego dano jej księstwo Salzburgskie. Po śmierci Franciszka I (1835 r.), syn jego Ferdynand I wstąpił na tron cesarski, przyłączył do swoich posiadłości Kraków (1846 r.) i abdykował 1848 r. na rzecz swego synowca, obecnie panującego cesarza Franciszka Józefa I. Dziesięciotygodniowa wojna przeciwko Francji i Sardynji w 1859 r., zakończona traktatem w Zürich 10 List. 1859 r., pociągnęła za sobą utratę większej części Lombardji (369 m. kw. 2,726,000 mieszkańców). W 1866 r., w skutek poniesionej klęski pod Königgraetz, pomimo zwycięztw pod Custozzą i przy Lissie, na mocy pokoju wiedeńskiego 3 Paźdz. 1866 r., odstąpiła Włochom Wenecję i pozostałą część Lombardji. W 1866 r. cała monarchja miała powierzchni 11,593 austr., czyli 12,120 jeogr. mil kwad. W 1872 r. 11,306 jeogr. czyli 10,817 austrjackich mil kw. i, podług obliczenia 1869 r., 35,943,234 mieszkańców; w 1856 r. zaś 38 miljonów mieszk. — II. Ludność cesarstwa Austrjackiego, pod względem narzeczy i wyznań, dzieli się na cztery główne
