sobie przyjęcie do trjumwiratu z Antonjuszem i Lepidem, r. 43 przed n. Chr. Po usunięciu Lepida, Oktawjan objął zarząd zachodu, a Antonjusz wschodu. Wzajemna jednak zazdrość i niechęć osobista nie dozwalały im działać zgodnie, i gdy Antonjusz, w niegodny sposób, przysłał list rozwodny małżonce swojej Oktawji, siostrze swego współregenta, tłumiona nienawiść wybuchła w otwartą wojnę. Wielka bitwa morska w Ambracyjskiej zatoce, przy przylądku Akcjum, stoczona 2 Września 31 r., rozstrzygnęła los Rzymskiego państwa. Zwycięzkiego Oktawjana wkrótce potem powitano imperatorem, czyli jedynowładcą, a ponieważ nie przyjął dyktatury, ani królewskiego przydomku Romulusa, zatem, na wniosek Munacjusza Planka, nazwano go Augustem (u Greków Σεβαστός), to jest czcigodny, nietykalny (27 przed Chr.). Umiarkowaniem względem senatu, obfitemi darami dla wojska, uprzejmością względem ludu, umocnił swoje panowanie, które z kolei pochłonęło wszystkie najważniejsze urzędy rzeczypospolitej: konsulat, trybunat, cenzorstwo i t. p. Nie mamy na celu podawania tu dokładnego obrazu jego czynów i charakteru, jako imperatora Rzymu; wspomnimy tylko o jego stosunku do Heroda Wielkiego, który, chociaż należał do stronnictwa Antonjusza, otrzymał jeszcze od Augusta dodatek do swojego terrytorjum, to jest krainę leżącą między Galileą i Trachonitis, należącą do owego czasu do Zenodora, i potwierdzony został, jako król Żydów. Przez wdzięczność wybudował na cześć Augusta, u źródeł Jordanu, wspaniałą świątynię marmurową i przez całe swoje życie okazywał dla domu cesarskiego wierność i przywiązanie. Po śmierci Heroda, 750 r. po zał. Rz., August podzielił królestwo między jego synów, a gdy z tych jednego, Archelausa, wygnać mu wypadło, wtedy jego krainę Judeę i Samarję przyłączył do prowincji syryjskiej 759. A. umarł 29 Sierpnia 767 po zał. Rz., czyli 14 po Chr. Cf. Champagny, Les Césars. B.
August (Fryderyk) II, elektor saski i król polski. Ojciec już jego, elektor Jan Jerzy III, zamierzał powrócić na łono Kościoła katolickiego, lecz właśnie, gdy zamiar ten wypowiedział w liście do cesarza Leopolda I, zaskoczyła go śmierć w obozie tybingskim 12 Wrześ. 1691 r. Młody Fryderyk August służył w wojsku austrjackiém i pozyskał sobie nie małą sławę pod księciem Eugenjuszem. Pobyt na dworze cesarskim, a więcej jeszcze wpływ krewnego jego, Chrystjana Augusta, księcia Zeitz, także nawróconego z protestantyzmu, a wówczas pobożnego biskupa z Raab, wpłynęły na religijny kierunek młodego księcia. Ostatecznie do przyjęcia wiary katolickiej, skłonił go wyżej wspomniany list ojca do cesarza. R. 1694, po śmierci starszego brata swego, Jana Jerzego IV, objął rządy elektorstwa, a wyznanie wiary, po odpowiedniém przygotowaniu, przyjął od niego potajemnie biskup Chrystjan r. 1697, w dzień św. Trójcy, w kaplicy pałacu cesarskiego w Baden pod Wiedniem, nie zaś, jak chce Jul. Bartoszewicz (w Encykl. Orgelbr. większej 2, 44), na Tarnowskich górach w Szląsku. Nawet przed nuncjuszem papiezkim czas jakiś o tém nie mówiono, zawiadomiono tylko o wszystkiém biskupa kujawskiego i nuncjusza w Warszawie, aby ci w danym razie mogli świadczyć o fakcie i usunąć przy elekcji na tron polski przeszkodę inowierstwa. Wybór jego na króla nastąpił 27 Czerwca, a 27 Września tegoż roku był w Krakowie koronowany. Jesienią 1699 wrócił do Saksonji, w towarzystwie biskupa kujawskiego Szembeka i ojca Karola Voty, spowiednika, poczém i internuncjusz papiezki Paolucci, biskup Ferrary, przybył do Drezna. Utrzy-
