Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.1 360.jpeg

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została skorygowana.
352
Appion. — Aquaviva.


Appion żył za panowania cesarza Septima Sewera. Napisał on, według świadectwa Euzebjusza (Hist. Eccl. V. 27) i św. Hieronima (Catal. 49), kommentarz o „Sześciu dniach stworzenia świata,“ z którego jednak nic do nas nie doszło. Nie należy brać go za jedno z Apionem, głośnym retorem z czasów Tyberjusza i Kaliguli.

Aquaviva (Acquaviva) Klaudjusz, jenerał zakonu jezuitów. Ród Aquavivów, który wyprowadzał swój początek z miasteczka tegoż imienia, w prowincji Bari, w państwie Neapolitańskiém, spotykamy często w historji od czasów cesarza Ferdynanda I. Wielu znakomitych wojowników, uczonych i dostojników kościelnych wyszło z tego rodu. Pomiędzy nimi wspomnieć należy o Andrzeju Mateuszu Aquavivie, księciu Atri i Teramo i o jego bracie Belizarjuszu, wyniesionym przez Karola V do godności książęcej, tudzież o Janie Hieronimie, księciu Atri, rycerzu i poecie i o jego synach: Rudolfie, jezuicie, zabitym w Indjach zachodnich i Oktawjuszu. Ten ostatni był nietylko opiekunem i dobroczyńcą uczonych, lecz sam, pomimo rozlicznych zajęć, z zamiłowaniem oddawał się naukom. Za Papieża Sykstusa był on referendarzem obu sygnatur i wice-legatem apostolskim; za Grzegorza XIV, został kardynałem (1591), a za Pawła V, arcybiskupem Neapolu. Oktawjusz umarł 12 Wrześ. 1612, przeżywszy 52 lat. Nakoniec spotykamy, oprócz sławnego z czasów wojny o następstwo hiszpańskie Jana Hieronima Aquavivy, jego brata Franciszka. Franciszek Aquaviva ur. się w Neapolu 14 Paźdz. 1665. Z początku mianowany clericus camerae apost., w 1697 wysłany jako nuncjusz do Szwajcarji, następnie przy dworze hiszpańskim; został kardynałem 1706, za rządów Klemensa XI, a w 1713 wyniesiony do godności protektora korony hiszpańskiej, przy dworze papiezkim. W trzy lata potém, mianował go król Filip V biskupem Kordowy; otrzymawszy tytuł biskupa Sabiny, um. w Rzymie 1725, w 59 roku życia (Cf. Iselin, Histor.-geogr. Lexicon, 1 Bd. str. 222 sq.; Ersch i Gruber, Allg. Encykl. 5 Th. p. 27). Z tego rodu pochodził także Klaudjusz Aquaviva, jenerał zakonu jezuitów (ur. 14 Wrześ. 1543). Jako najmłodszy syn Jana Antonjusza Aquavivy, dziewiątego księcia Atri, był on wnukiem wyżej wzmiankowanych, Andrzeja Mateusza, Rudolfa i Oktawjusza; bratem zaś Jana Hieronima. Poświęciwszy się stanowi duchownemu, został mianowany szambelanem przez Piusa V. Otwierała się przed nim droga do świetnych urzędów i godności. Pomimo to, Klaudjusz wstąpił do zakonu jezuitów w 25 roku życia (1567 r.). Nauką i zdolnościami takie zyskał uznanie, że mianowany został wkrótce prowincjałem zakonu, z początku w Neapolu, a potém w Rzymie. Po śmierci Eberharda Merkurjana z Luksemburga, czwartego jenerała, w 1580, Klaudjusz, zaledwie 37 lat wieku liczący, został obrany jenerałem zakonu, znaczną większością głosów. Wybór tak młodego człowieka, na jeden z najtrudniejszych urzędów w Kościele, zadziwił nawet Papieża. Klaudjusz nie zawiódł nadziei, które w nim pokładał zakon. Obdarzony od natury ujmującą postacią, wytrwałém zdrowiem, uczony, pobożny, łączył w sobie najważniejsze przymioty do kierowania wielką instytucją: łagodność, energię, uprzejmość i powagę. Przy tych przymiotach Aqnaviva po mistrzowsku prowadził dalej wielką budowę, rozpoczętą przez św. Ignacego i usuwał niebezpieczeństwa, mogące jej grozić, czy to zewnątrz, czy wewnątrz. Słowem, wybór to był jak najlepszy dla zakonu, który wtedy właśnie potrzebował umiejętnego sternika. Aquaviva postawił sobie za zadanie nie tyle rozszerzać wpływ