Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.1 317a.jpeg

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została skorygowana.
308
Apokryficzne księgi.

Co do nich, możemy tylko dodać szczupły zbiór A. Fr. Gfrörera: „Prophetae veteres pseudo-epigraphi, partim ex abyssinico vel hebraico sermonibus latine versi, ed. A. F. G. Stutgard 1840,“ 1 vol.[1]; O. F. Fritzche'go „Libri veteres pseudoepigraphi selecti, Lipsiae 1871,“ to samo przy „Libri apocryphi Vet. Test“ (przez tegoż, ibid. 1871). O przekładach apokryfów na języki żyjące, ob. Thilo Cod. apocr. we wstępie. Najwięcej, o ile znamy, jest ich przełożonych na język franc, w Dictionnaire des apocryphes, publ. par l’abbé Migne, Paris 1856—58, 2 t. Dzieło to dziś już wyczerpane, ma nietylko tekst franc. bardzo wielu apokryfów St. i Now. Test., lecz też wstępne do nich rozprawy, przez różnych autorów, i mnóstwo szczegółów bibljograficznych, których gdzieindziej nie ma. W niemiec. liter. jest tylko Chr. Fryd. Borberga „Bibliothek der neutestamentl. Apokryphen. v. Die apokr. Evangelien und Apostelgesch.“ (Stuttgart 1840). W naszym jęz. ks. Hołowiński dał poznać tylko treść główniejszych Ewangelji apokr., w dziele Dzieciątko Jezus. Pojedyńczych zaś apokryfów wydania osobne, lub w pismach innych będące, wymienimy przy każdym apokryfie z osobna. Cf. Tischendorf, De Evang. apocr. origine et usu; Danko, De Sacra Scriptura Commentarius (Hist. Revelationis div. pars III). Vindob. 1867 i Prolegomena w dziele Thilon'a p. I—XV, a nadewszystko wspomniany Diction, des apocryphes Mign’a. — § 3. Starotestamentowe apokryfy. W ogóle nie ma prawie żadnej znaczniejszej osoby w St. Test., do którejby imienia talmudyści, dawniejsi uczeni, lub heretycy na wschodzie, nie przyczepili jakiego apokryfu. Adamowi rabini przypisują Kommentarz o imionach zwierząt, Księgę o uprawie ziemi, lecz z nich wyjątków żadnych nie przywodzą. Ze słów Gen. 5, 1. utworzyli Genealogiam Adami, albo Librum de filiis et filiabus Adae, zwaną także Parva Genesis, o której wspomina dekret Gelazego. Była to księga używana przez manichejczyków. O Liber Adami Talmud wie, że Bóg ją posłał Adamowi przez Raziela anioła, przełożonego nad wyższemi i świętemi tajemnicami, że zawierała 72 rodzaje mądrości, w 670 rozprawach i wielkie tajemnice; że objawił w niej Bóg Adamowi wszystkich mędrców każdego wieku, wszystkich piśmiennych kommentatorów, także wszystkich bezbożnych, liczbę lat każdego z nich, a nawet liczbę ich kroków (Sgambatus, De archivis Vet. Test. p. 105). Dodają, że Adam powierzył te księgę Enochowi[2]. Przypisują mu także psalm 92, Bonum est confiteri Domino, z dwoma drugiemi i kilka innych ksiąg[3]. Wszystkie te baśnie wschodniej imaginacji, jako też podania niemniej bajeczne o życiu Adama i Ewy, o jego relikwjach, ob. ap. Fabric. Cod. pseudoepigr. V. T. I 1—104. Według św. Epifa-

  1. ↑ Ma tylko te apokryfy: Ascensio Isaiae, Esdras liber IV i Enochi liber, z Lawrence’a.
  2. ↑ Drukowaną była po hebr. w Amsterdamie 1701.
  3. ↑ Codex Nazaraeus Liber Adam appellatus (ed. Math. Norberg. Londini Gothor, Lund. 1815—16, 4 t.), przełożony na franc., z rozprawą wstępną, ap. Migne, Dict. des Apocr. I, p. 290, dotąd uważany za księgą św. przez mandaitów (sabejczyków, zwanych chrześcijanami św. Jana), jest płodem VII w. po Chr., gdyż mówi o Mahomecie. W Dekrecie Gelazego wspomniany Liber de Poenitentia Adae apocryphus, dziś jest tylko w rękopismach syryjskich i arabskich, p. t. Apokalipsy v. Testamentu Adama, z czego poszedł etjopski apokryf Utarczka Adama i Ewy, W Dict. des Apocr. t. I; jest tłumaczenie pierwszego i drugiego.
Źródło: „https://pl.wikisource.org/w/index.php?title=Strona:PL_Nowodworski-Encyklopedia_koscielna_T.1_317a.jpeg&oldid=2396843”