Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.1 274.jpeg

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została skorygowana.
264
Antioch. — Antiocheński patrjarchat.

Podobny los spotkał 6. Antiocha VI, syna Aleksandra Balasa (ob.), a zatém wnuka Antjocha Epifanesa. Przed Demetrjuszem Nikatorem, synem Demetrjusza Sotera, schronił się on do Arabji. Niejaki Tryfon, w czasie rozruchów przeciw Demetrjuszowi, rzucił myśl popierania pretensji do tronu wnuka Epifanesa. Przywołano tedy młodego Antjocha z Arabji i osadzono go na tronie. Z początku Tryfon traktował Antjocha jako króla. Wówczas to zawarto z Jonatanem, wodzem żydowskim, umowę, mocą której Jonatan obowiązał się walczyć przeciw Demetrjuszowi Nikatorowi. Niedługo jednak Tryfon wydarł berło i życie Antjochowi (r. 143). Wstępem do tego królobójstwa było zdradzieckie uwięzienie i zamordowanie Jonatana (I Mach. 13, 23). — 7. Antioch VII Sydetes, brat wyżej wspomnianego Demetrjusza Sotera, postanowił pomścić zbrodnię przywłaściciela Tryfona. Gdy Tryfon starał się coraz więcej umocnić w posiadaniu władzy najwyższej, Demetrjusz Nikator żył w niewoli u Persów; jego żona była zamkniętą w Seleucji, a Antjoch spokojnie przebywał w Knidos, u przyjaciela swego ojca. Ztąd właśnie, w porozumieniu z niechętnymi Tryfonowi, wystąpił on przeciwko przywłaścicielowi. Wojsko massami przechodziło do Antjocha. Połączenie z Szymonem, bratem Jonatana, wzmocniło potęgę nowego króla, i Tryfon widział się zmuszonym uchodzić z jednej fortecy do drugiej, dopóki sobie w Apamei życia nie odebrał. Sydetes panował pomyślnie; dla żydów był przychylnym i uznał książęcą niezależność izraelskiego arcykapłana r. 143. Od tego roku datuje się niezależność ludu izraelskiego, pod własnymi książętami z domu Machabeuszów, dopóki Rzymianie nie opanowali Judei. (Haneberg).N.

Antiocheńska szkoła. Obok Aleksandrji, stolicy pogańskiej i chrześcjańskiej nauki, szkoła antjocheńska odznacza się w III i IV w. Wprawdzie, każdy znakomitszy kościół miał wówczas swoją szkołę, ale wyższe teologiczne wykształcenie można było otrzymać tylko w Rzymie, w Aleksandrji i w Antjochji. Szczególniej też w Antjochji kwitnęły studja egzegetyczne i w ogóle biblijne. Egzegeza tej szkoły odznacza się wiernością i ścisłém wyszukiwaniem literalnego znaczenia tekstu. Znakomici ludzie wyszli z tej szkoły, jak np. Teofil, znany ze swych 3 ksiąg do Autolika; biskup Serapion (Euzeb. H. E. VI, 10), uczony męczennik Lucjan, kapłan Doroteusz, Melecjusz, u którego św. Chryzostom przez rok pozostawał, ucząc się rzeczy Bożych, bp Flawjan, Djodor z Tarsu, Cyryl jerozolimski, Teodor mopswesteński. Uczone prace tych ludzi pozwalają wnosić o świetnym stanie szkoły, jaka ich wydała.

Antiocheński patrjarchat. Wiadomo, że pierwsza parafja chrześcjańska z nawróconych była w Antjochji, nad rzeką Orontes w Syrji; nowym tym kościołem zarządzli tu najprzód Apostołowie: św. Paweł i św. Barnabas. Św. Piotr przebywał również przez pewien czas w Antjochji (Galat. 2, 11. i n.) i w tém to mieście około r. 40 (Act. Ap. 11, 19—27), wierni otrzymali po raz pierwszy imię Chrześcjan. Antjochja wzrosła do znaczenia metropolji chrześcjanizmu w stronach pogańskich. A że nadto Antjochja była wtenczas stolicą polityczną wschodu, przeto pierwsi biskupi jej, poświęceni przez Apostołów, zajęli przedniejsze miejsce w Kościele. Świadkiem tego jest św. Ignacy, biskup Antjochji, który nastąpił po Ewodjuszu, a umęczony w Rzymie za Trajana cesarza (ob a. św. Ignacy antjocheński). Biskup Antjochji, jak i inni biskupi zarządzający wielkiemi djcezjami, nazywał się w pierwszych czasach metropolitą. Był trze-