Miejsce listu do Kolossan (Kol. 2, 18), jak również wyrok soboru laodycejskiego w r. 364 (Kan. 35) i niektóre ustępy ojców, pierwszych wieków Kościoła, które zdają się potępiać i zabraniać oddawanie czci Aniołom, odnoszą się wyłącznie do szerzonych w onym czasie i już za Pawła Apostoła pojawiających się błędów gnostyków: którzy pod nazwą Eonów czcili Aniołów, i uznawali ich za samoistnych bogów niższego rzędu, na których Bóg Najwyższy, ale w sprawy ziemskie zgoła się nie wdający, miał zdać stworzenie i rządy świata; który to błąd, prawdziwemu pojęciu o Bogu wręcz przeciwny, słusznie w powyżej nadmienionych wyrokach Apostoła i Ojców Kościoła został potępiony. (Fritz, Martigny). H. K.]]
Aniołów Stróżów święto. Uroczystość św. Michała przez długi czas była uważana za główne święto wszystkich duchów niebieskich; dopiero w początkach XVI w. odłączono od tej uroczystości, święto Aniołów Stróżów, zatwierdzone przez Pawła V dla całego Kościoła, d. 27 Wrześ. 1608 r.; Klemens X, 13 Wrześ. 1670 r., wyznaczył na nie dzień 2 Paźdz. Wprawdzie, w postanowieniu Pawła V nazywa się to święto w liczbie pojedyńczej Angeli Custodis, ale rozumiano tu (mówi Cavalieri) święto wszystkich Aniołów Stróżów; jakoż wkrótce, przy poprawie Brewjarza, dla usunięcia wątpliwości położono w l. mn. Angelorum Custodum; w części jednak Brewjarza pro aliquibus locis, jest i dotąd osobne święte Angeli Custodis, nawet cum octava. Święto Aniołów Stróżów dla całego Kościoła jest duplex minus; dla niektórych zaś prowincji, z koncessji Klemensa IX d. 30 Lipca 1667 r., dx. 2 classis; w królestwie Polskiém różnie się też, co do rytu, w różnych djecezjach, to święto się obchodzi: wszystkie jednak djecezje nasze dotąd obchodzą je 2 Paźdz., choć w całych Niemczech w pierwszą niedzielę we Wrześniu, t. j. wedle rachuby świeckiej, albo też gdzie taki zwyczaj, w pierwszą niedzielę Września, wedle rachuby kościelnej. Gdzie się to święto obchodzi we Wrześniu, 2 Paźdz. już się opuszcza, wedle dekretu S. R. C. z d. 30 Wrześ. 1679 r. Krom świąt: Michała Archanioła 8 Maja (u nas przenoszone), na pamiątkę pokazania się jego na górze Gargano, i 29 Wrześ., na pamiątkę poświęcenia Kościoła, pod jego wezwaniem na tejże górze wystawionego, mamy jeszcze święta Aniołów: 18 Marca Archanioła Gabrjela, zwiastuna Najśw. Marji Panny; d. 24 Paźdz. Archanioła Rafała, przewodnika i opiekuna młodego Tobjasza, lecz tych w ogólnym kalendarzu nie masz. X. S. J.
Anna, hebr. Hanna, miła, wdzięczna. 1. Pobożna i cicha żona Elkany, a matka Samuela. Proste opowiadanie (I Kr. 1), przedstawia dobrze całą piękność jej charakteru; a jej pieśń dziękczynna, gdy ofiarowała dziecię w domu Bożym, świadczy o proroczém oświeceniu jej duszy; opowiada tu ona bowiem nietylko w ogóle wielkość opatrzności Bożej: „Bóg umiejętności Pan jest, a jemu się gotują myśli“, ale zapowiada nadto przyjście panowania messjanicznego: „Pan będzie sądził granice ziemi i da panowanie królowi swemu i wywyższy róg (potęgę, władzę) Chrystusa swego.“ Podobnym do tej pieśni, tylko wyższym jej wyrażeniem, jest kantyk Najśw. Panny Magnificat. Anna jest też figurą Najśw. Panny, tak jak Samuel, odnowiciel teokracji zewnętrznej, jest figurą Chrystusa. — 2. Żona Tobjasza starszego, Tob. 1, 9. i inna A. jego krewna, żona Raguela, Tob. 7, 2 (ale tylko podług Wulg., inne teksty mają Εδνα, adina, edna). — 3. Córka Fanuela, z pokolenia Aser; po siedmioletniém pożyciu malżeńskiém, całe dalsze życie swoje poświęciła służbie Bożej, w pieśni i modlitwie, a w 80
