wybiera na ligawkach proste lecz przejmujące tony. Zwyczaj ten zdaje się mieć stosunek z onemi słowy pisma: Canite tuba Sion; a lud nasz rzewnie tłumaczy sobie, że się w adwencie sąd ostateczny, na kazaniach i ewangeljach przypominany, kiedyś odbędzie, i że te ligawki przypominają trąbę archanielską. W wielu też stronach naszego kraju jest chwalebny zwyczaj, że każdy prawie w ciągu adwentu będzie u spowiedzi, jak na wielkanoc i że za ustaniem wesołych rozrywek, wszyscy się pobożnym rozmyślaniom oddają. Pierwsze ślady adwentu spotykamy w jednej z ustaw soboru saragoskiego w r. 380; wyraźniejsze jednak dowody jego starożytności pochodzą z V i VI wieku. X. S. J.
Aecjusz i Aecjanie. Urodzony w Celesyrji, Aecjusz trudnił się z początku kotlarstwem, albo, według Filostorga, złotnictwem. Potem poświęcił się medycynie, a później jeszcze, pod kierunkiem mistrzów arjańskich, teologji, w której odznaczył się swą sofistyczną zręcznością. R. 350 jeden z mistrzów jego, patrjarcha arjański z Antiochji, Leoncjusz, poświecił go na djakona przy tym kościele; ale cesarz Konstancjusz, lubo sam arjanin, wypędził go jako ateusza. Odtąd mieszkał Ae. w Aleksandrji, gdzie zebrał sobie uczniów i został przywódcą arjanów ścisłych, albo anomejczyków. Nazwę tę otrzymali od głównego swego dogmatu, według którego Bóg Syn jest niepodobny Bogu Ojcu (ἀνόμοιος). Nazywano ich także eunomianami ad Eunomjusza, który był przez jakiś czas biskupem Cyzyku i głównym uczniem Aecjusza. Nazywali się jeszcze heterouzianie, ponieważ utrzymywali, że Bóg Syn nie był współistotny Bogu Ojcu (ἑτέρας οὐσίας), i nakoniec exukontynianie, gdyż nauczali, że Syn Boży był stworzony z niczego (ἐξ οὐκ ὄντων). Sofizmata, których używali aecjanie, dowodząc, że Bóg Syn jest młodszym, a tém samém niższym od Boga Ojca, poniżanie Chrystusa do rzędu stworzeń, bardzo złą sławę zjednało aecjanom, a ich przywódcy przezwisko ateusza. Surowe prawa Teodozjusza W. i jego synów, położyły koniec tej sekcie w państwie Rzymskiém (Hefele). X. M. G.
Aelnothus, zakon. kantuaryjski, w Anglji urodzony, potém przez 24 lat w Danji przebywał. Opisał leoninami żywot i męczeństwo św. Kanuta, króla duńskiego, ok. r. 1105, dedykując je bratu Kanuta Mikołajowi: De vita et passione S. Canuti regis Daniae, ed. Har. Huitfeld. Hafniae 1602 i razem z Kry. Piotra Passio S. Caroli, wydał J. Meursius osobno, Hafniae 1631 i przy Historiae Danicae ll. 3, Sorae. 1631 i Hafniae 1657 powtórzyli Bollandysci w Acta SS. 10 Julii. X. W. K.
Aelredus (Rhievallus, Adilredus, Aelfredus, Aethelredus, Ailredus, Ethilredus), rodem z Anglji lub Szkocji; w tym ostatnim kraju wychowany, razem z Henrykiem, synem króla szkockiego Dawida. Ofiarowanego sobie biskupstwa nie przyjął, lecz w zakonie cysterskim świętobliwe życie prowadził. Wybrany na opata klasztoru Riedval, czyli Revesby, djecezji yorkskiej, r. 1150, w tymże klasztorze † 1166 r. Pisma jego są: De belle Standardii a. 1138 (ap. Twysden, Hist. anglic. scriptores X i osobno wydał Rich. Gibbon. Lond. 1631); Genealogia regum Anglorum (ap. Twysden. l. c.); Historia de vita et miraculis S. Eduardi regis et confess. (tamże, i skrócona ap. Surium, De Vitis SS. 5 Januar.); Historia de Sanctimoniali de Watthun (ap. Twysden. l. c.); Vita S. Margarethae reginae Scot. (ap. Surium, op. c. 10 Junii, skrócona i w całości ap. Bolland. 10 Junii); De sanctis ecclesiae hagustaldensis (w Memorials of Hexham priory vol. I, ed. by I. Raine, London 1864); niektóre mowy i inne pisma te-
