Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.1 067.jpeg

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została uwierzytelniona.
55
Adrjan. — Adwent.

kazał budować świątynie bez bałwanów, ale pomieścić tam zamierzał nie Chrystusa, tylko swój obraz. Cf. Ruinart, AA. Mart. Stolberg, Gesch. d. Relig. J. Chr. (Schrödl).N.

Adrychomjusz Krystjan, ksiądz, ur. w Delft, w Hollandji, 1533 r. Wojny religijne zmusiły go do opuszczenia kraju; um. w Kolonji 1585. Napisał: Vita J. Chr. ex 4 evang. breviter contexta a Chriastiano Crucio (Antv. 1578); Theatrum terrae sanctae, z mappami, drukowane 1590, 1593, 1600, 1628 i 1682 in fol. Andrzej Jan Frankiewicz przetłumaczył to dzieło na język polski, p. t.: Jeruzalem, jakie było za czasów Chr. Pana, przełożone przez jednego z duchownych Jeruzalem nowego pod Czerskiem, Warsz. 1671 i 1726. Do tego dołączona jest: Historja żywota Matki i Syna, Marji i Jezusa, także przez Adrychomjusza. Część geograficzna Theatri dziś jeszcze jest ceniona.

Adso, opat klasztoru Moutier-en-Der, jeden z najznakomitszych pisarzy X w., kształcił się w klasztorze Luxeuil (ob. Kolumban), powołany na nauczyciela do Tull, rządził od 960 r. jako opat klasztorem Moutier. Zostawał w stosunkach z największymi swego czasu ludźmi, jak Gerbertem (Sylwestrem II), Abbonem Fleury i t. d. (Pertz, Mon. Germ. Script. IV). Um. 992 r. w pielgrzymce do Jerozolimy. Sławny kaznodzieja, oprócz wielu hymnów i metrycznego przerobienia drugiej księgi djalogów papieża Grzegorza, napisał Adso wiele żywotów świętych, a pomiędzy innemi żywot św. Mansweta, bis. Tull, św. Bazola (u Mabil. Act. ss. ad a. 620), św. Frodoberta (tamże a. 673) i św. Bercharjusza (ib. a. 685). Napisał też do królowej Gerbergi list o antychryście, ob. u Duchesne, H. Franc. Script. II, p. 844. Cf. Rivet, hist. litt. VI p. 471.

Adwent, łacińskie adventus, Przyjście Pańskie: czas cztero, lub około czterotygodniowy przed świętem Bożego Narodzenia. Dawniej adwentem sam dzień Bożego Narodzenia zwano, odkąd się i rok kościelny zaczynał; a to już dla tego, że w tym czasie przypada zimowe przesilenie dnia z nocą, albo też raczej, że dzień ten, 25 Grudnia, był przyjściem na świat słońca sprawiedliwości, dniem narodzenia się Jezusa Chrystusa. W tém znaczeniu, mszał mozarabski i Lanfranc w swoich ustawach, niedziele poprzedzające Boże Narodzenie nazywają dominicae ante Adventum. Hymny św. Ambrożego, ułożone na Boże Nar., noszą też tytuł: de adventu Domini. Advent się liczył i liczy w różnych kościołach różnie: w wielu miejscach zaczynał się na drugi dzień po św. Marcinie, ztąd pozostał zwyczaj dawnych ucztowań na gęsi pieczonej; dzisiaj od tego czasu poszczą na wschodzie, a na zachodzie w kościele medjolańskim i w niektórych zakonach św. Franciszka. W powszechnym Kościele dziś się zaczyna adwent od niedzieli bliższej św. Andrzeja, a jeśli to święto przypadnie w niedzielę, niedziela ta będzie pierwszą adwentu. Co się tyczy postu, w niektórych miejscowościach i u nas, na wzór greckiego kościoła, siedm dni w adwencie poszczą, niektórzy dziewięć, lecz z prawa tylko obowiązują środy i piątki, na miejsce zniesionych przed świętami wigilji, przez breve Piusa VI w r. 1775, tu przeniesione. Z pierwszą niedzielą adwentu, wedle rachuby powszechnej, zaczyna się rok kościelny, jak widać ze mszału i brewiarza rzymskiego. Cztery niedziele adwentu są jakby cztery tysiące lat świata starożytnego, względem przyjścia Messjasza: w tym duchu ułożone jest całe na ten czas nabożeństwo. Na Podlasiu w czasie adwentu, zwłaszcza wieczorem i rano, młodzież wiejska