Strona:PL Modrzewski-O naprawie Rzeczypospolitej 077.jpg

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została uwierzytelniona.

nu ludzie; srożej bogaci, niż ubodzy, srożej szlachcicy[1], niźli miejskiego albo chłopskiego stanu, srożej ci, co są na urzędziech[2], niźli ci, co bez urzędu — bo oni będąc i rozumem i bogactwy od Boga lepiej obdarzeni więcej przyczyn mają, które je od występków odwodzą, a przeto ich występek cięższy jest. . . . . . . . . . . . .


X.

Prawa o krzywdach, które bywają uczynione słowy albo rzeczą. 1. Starać się o to trzeba, aby drobnego stanu ludzie, im najwięcej może być, bezpieczni byli od krzywd, a iżby każdemu wolno było skarżyć na tych, którzy komu krzywdę uczynili. 2. Prawa mają być opisane przeciwko tym, co łają, sromocą i biją. 3. Przeciwko gwałtownikom, cudzołożnikom i złodziejom. 4. Także przeciwko mężobójcom. 5. Przeciwko onym, co przeciwko majestatowi występują. 6. Na lichwiarze i urzędy łapające.

O krzywdach też ma być uczyniono postanowienie o tych, które i słowy i rzeczą bywają czynione; bo wszytkie wedle sposobu występku, albo występujących, szkodami, sromotami, więzieniem, wywołaniem z ziemie[3], niewolstwem albo śmiercią mają być karane.

A o tym ma być pilne staranie, aby podłego stanu ludzie od krzywd co najwięcej byli bezpieczni. Wiele szlachty i bogatych osób lecą do czy-

  1. patrz str. 68 obj. 1. —
  2. patrz str. 24 obj. 2 —
  3. patrz str. 51 obj. 1.