Strona:PL JI Kraszewski Listy z zakątka włoskiego from Biesiada Literacka Y 1886 No 43 page 263 part 1.png

 Jak wszędzie tak i tutaj jesteśmy reprezentowani przez kilka osób osiadłych stale i dosyć znaczną liczbę przybywających na kuracyą co roku. W Clarens, obok Montreux, mieszka już od lat wielu, znany naszym chorym doktor L. Miniat, który co najmniéj raz w tydzień ich odwiedza.
 Z powodu dosyć szybkiego rozrostu miasteczka, place do budowania i domy w Montreux są w dosyć wysokiéj cenie, osobliwie w środku miasta, gdzie sklepy ściągają. Zachwycające w istocie położenie, powietrze, dogodności wszelkie, spokój, klimat czynią pobyt tutaj bardzo przyjemnym, a niewielkie oddalenie od Genewy, Lozanny i większych miast szwajcarskich, wychodzi także na korzyść Montreux.
 O życiu umysłowém, duchowém w kolonii chorych, którym zaleca się raczéj spoczynek i rozrywka niż praca, mowy być nie może; jednakże księgarnie w Montreux i Vevey, o ileśmy je mogli rozpatrzeć, są daleko lepiéj zaopatrzone niż na Rivierze. W księgarniach, które się tytułują „francuzko-niemiecko-angielskiemi”, od Zurichu widoczny jest zmniejszający się znacznie wpływ Niemiec: nowości niemieckie ani obfite, ani bardzo świeże; powiększéj części autorowie tylko znani i wzięci, i chleb powszedni dla podróżujących – przewodniki, literatura tania i lekka. Heysego nowelle znajdą się wszędzie, bo czują to nawet księgarze, iż one nie zestarzeją się i pozostaną z literatury współczesnéj, razem z G. Freytagiem i niewielu innymi. Język jednak niemiecki i tu jeszcze rozpowszechniony dosyć, choć francuzki jest już niejako urzędowym, miejscowym. Francuzi i niemcy spotykają się tu na neutralnym gruncie, unikając tylko zbyt częstego zaglądania sobie w oczy. Z podróżujących niema prawie jednego niemca, który by po francuzku nie umiał; z francuzów taki, który choć troszeczkę mówi po niemiecku jest osobliwością, prawie fenomenalną. Włochów już się tu prawie nie spotyka.
 Zresztą cóż można nowego powiedzieć o Montreux, które jest i u nas lepiéj znane niż inne stacye klimatyczne. Wspomnienia Rousseau, tu i w Genewie są jeszcze dosyć żywe, ale uczucia jakie obudzały, zmieniły się znacznie. Cały ten ruch reformatorski umysłów z końca XVIII w., który miał tylko apologistów i wielbicieli, albo ludzi na wiarę cudzą czczących w nim wielki krok do postępu, surowiéj dziś jest sądzonym i odartym z wielkiego uroku. Taine i Renan, ludzie niezaprze-