Szwajcarya należy do tych szczęśliwych krajów, które z powodu ich piękności, ozdobnéj fizyognomii, fenomenów natury, malowniczości... od bardzo dawna poczęły być zwiedzane i opisywane, malowane i odtwarzane na wszelki sposób. Zewnętrzna też fizyognomia kraju jest wszystkim znaną, ale ta Szwajcarya oklepana nie mieści w sobie całéj, a często daje wyobrażenie o niéj fałszywe. Tysiące właściwości ginie niepostrzeżonych lub zmazanych, a mało jest w Europie krajów, które by miały ustrój tak sobie właściwy i do żadnego innego niepodobny.
Przekonywam się o tém na każdym kroku. Z tego com pisał w przeszłym liście, muszę naprzód sprostować com powiedział o wesołości i zaspokojeniu swym losem szwajcarów. Mówię tu o kantonie Argowijskim; pewném jest, że tutejsi mieszkańcy losu swojego, jakikolwiek on wypadł, nie mienialiby na żaden inny, ale na twarzach ich i w obyczaju nie widać wcale zadowolenia i spokoju. W ciągu tych miesięcy spędzonych w istotnym zakątku Argowijskiego kantonu, nie słyszałem wesołego śmiechu, nie widziałem prawie rozjaśnionych twarzy. Nawet dzieci są poważne i smutne, bo nawet one już na chleb powszedni ciężko pracować muszą. Pomimo usilności międzynarodowego trudu, starań i zabiegów o ulepszenia, ziemia, stosunkowo do swéj ceny, nawet kiedy ją sam właściciel własnoręcznie uprawia, nie daje więcéj nad trzy lub mało co nad trzy procenta.
Nie umiano mi wytłumaczyć pewnych nawyknień gospodarskich, niezgodnych z zasadami racyonalnego gospodarstwa rolnego, które widzę tu zachowujące się jeszcze. Tak naprzykład łąki naturalne, okryte trawą zasianą przez Pana Boga, zajmują znaczne obszary, gdy też same przestrzenie paszą za-
Strona:PL JI Kraszewski Listy z zakątka włoskiego from Biesiada Literacka Y 1886 No 39 page 198 part 1.png
Ta strona została skorygowana.
LIST Z ZAKĄTKA SZWAJCARSKIEGO
PRZESŁAŁ
J. I. KRASZEWSKI.
