Strona:PL JI Kraszewski Listy z zakątka włoskiego from Biesiada Literacka Y 1886 No 20 page 309 part 1.png

 Nad wszystkie klęski te, moralne są dotkliwsze; nie dziw więc może, iż nutą wieku jest pesymizm.
 Pomimo smutnych tych objawów, ludziom którzy pewnych zasad trzymali się i w nie wierzyli, przystało nie wątpić o nich i spokojném okiem patrzeć w przyszłość. Sursum corda!
 Wśród klęsk i utrapień szukajmy w czemś pociechy. Około siebie i w sprawach naszych wprawdzie znaleźć ją trudno, lecz stan ogólny świata porównywając dzisiejszy z przebytym – znajdziemy w czém czerpać otuchę. Dobrobyt ogólny niewątpliwie się powiększył, nauka świetnemi chlubi się zdobyczami, z każdą chwilą mnożą się wynalazki, które na przyszłość obiecują wiele. Jeżeli nie wszystko natychmiast właściwie jest zużytkowaném – nie odbiera to nadziei, iż się pomyłki naprawią.
 Ja się cieszę najmniejszą polepszenia oznaką, tak, że widoczne postępy jakie uczyniło u nas ogrodnictwo, pod szczęśliwą inicyatywą p. Jankowskiego, ogrodnictwo, które przed laty wskazywałem w Resurrecturich jako możliwe źródło dochodów, jest dla mnie przepowiednią, że i w innych pracy gałęziach potrafimy znaleźć drogi i zaczniemy być czynnymi. Kraj nasz od wieków za przeważnie rolniczy uważano, zwano go spichrzem Europy, ale stosunki społeczne i ekonomiczne w owych czasach były inne; dziś zmiany polityczne, ogólne prądy czasu – zmieniły też warunki bytu. Tam gdzieśmy nie mieli współzawodników w produkcyi, teraz do walki nawet stanąć nie możemy, musimy więc oglądać się za nowemi środkami utrzymania bytu i zużytkowania sił naszych.
 Przeistoczenie stosunków ekonomicznych kraju nigdy nie przychodzi łatwo i bez prób a strat, do których i my być przygotowani powinniśmy. Czytając o naradach, o kwestyonaryuszach, o zakładanych fabrykach, o coraz nowym przemyśle, za którego produkcye haracz płaciliśmy zagranicy – serce rośnie. Nie powinniśmy więc wątpić, że z owego tak nazwanego prze-