Strona:PL Gloger-Encyklopedja staropolska ilustrowana T.1 129.jpg

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została uwierzytelniona.

czeladzią bartniczą. Gdy nie znano jeszcze cukru, miód zastępował jego użytek i służył do sycenia napoju, pożądanego w krainie, gdzie nie dojrzewała dostatecznie winna jagoda. To też ludzie, oddający się hodowli pszczół leśnych, byli bardzo pożyteczni i poszukiwani. A musieli oni przedewszystkiem posiadać sztukę wchodzenia na wysokie, gładkie i grube sosny, w których zwykle, na kilka sążni nad ziemią, znajdowały się barcie. Dokonywali zaś tego za pomocą „leziwa“, czyli mocnego sznura, na którego środku znajdowała się nawleczona wązka ławeczka.

Bartnik, siedzący na leziwie, w sitku na głowie.

W języku bartników mazowieckich borem nazywała się przestrzeń lasu, w której znajdowało się 60 barci, półborem — gdzie było 30 barci, ćwierćborem — gdzie 15 barci. Dziać drzewo — znaczyło wyrabiać w niem barć. Kleczba, kleczenie pszczół — obsadzanie pszczół młodych w górnej części barci, zwanej głową. Kunne lub kunowe — dań uiszczana dziedzicowi lasu za dozwolenie bartnikowi używania strzelby do bicia kun, czyniących szkodę w barciach. Luźny bartnik — był ten, który nie posiadał swych barci, tylko najmował się w okolicy. Odzew boru — odwołanie kupna sprzedanego boru. Omieszkać pszczoły — zaniedbać, opuścić. Pieśnia, piesznia — narzędzie żelazne do wydłubywania czyli robienia w drzewie barci. Podmietać pszczoły — oczyszczać barć. Rączka — miara 10½ garnca, którą bartnik odmierzał daninę z miodu dziedzicowi lasu. Roki bartne — dni naznaczone do sądzenia spraw w sądach bartnych. Podstarości bartny — rodzaj woźnego. Serka — siekierka szeroka bartna. Śmiat lub śniat — pieniek z pszczołami, umieszczony na drzewie w lesie. Sowity — podwójny. Spuścić drzewo — ściąć. Stan — mieszkanie, schronisko bartnika w boru. Stań — rusztowanie, pomost na słupkach koło drzewa w lesie, dla pomieszczenia na nim ulów. Starosta bartny— pierwsza osoba w sądzie bartnym. Szwiepioty, świepioty, borówki — pszczoły osiadłe bez opieki bartniczej w wypróchniałem drzewie. Udany bór — oddany w posiadanie. Widzennik — rzeczoznawca, biegły bartnik, wyznaczony przez sąd dla obejrzenia stanu rzeczy. Wrąb wosku — krąg wosku. Wywołany z puszczy — bartnik wykluczony z bractwa. Zadziatek — rozpoczęta barć czyli dzień. Zastawisko — miejsce w którem zastawiano sieci. Łaźbienie — oporządzanie pszczół na zimę. — Ze wspomnień rękopiśmiennych