Strona:PL Edward Abramowski-Pisma T.4 217.jpeg

 Car może każdemu z nas odebrać majątek i życie, może każdemu zabrać jego żonę i dzieci, wygnać z kraju, skazać na jakąbądź karę bez żadnego powodu i jednem słowem może robić z nami wszystko, co mu się tylko podoba.
 Nieograniczona niczem władza carska jest to prawo moskiewskie.
 Lecz w rzeczywistości, w życiu jest jeszcze gorzej niż w prawie bo nie tylko car może zrobić z nami, co mu się podoba, ale nawet jego urzędnicy mogą jak chcą postępować z nami, mogą gwałcić nasz dom i spokój, mogą nas krzywdzić, obdzierać, więzić, karać, pozbawiać zarobku, znęcać się jak nad swem bydłem i nikt z nas nie ma prawa sprzeciwiać się temu choćby jednem słowem, ani zaskarżyć nawet.
 Takim jest rząd carski. Lud bez żadnej swobody, bez praw żadnych i zgraja łotrów z carem na czele, która ten lud ciemięży, pasąc się na nim jak pasorzyt potworny.
 Zobaczymy teraz, jak jest w wolnym kraju, w takiej Swajcarji?
 Tam niema żadnego cara, żadnego króla, tam tylko lud rządzi. Taki kraj nazywa się rzeczpospolitą.
 Co roku, w każdej wsi i w każdem mieście wszystek lud się zbiera i tych, których najwięcej poważają, lubią, do których mają najwięcej zaufania — tych wybierają z pośród siebie do sprawowania różnych urzędów. Gdy potem okaże się, że który z tych wybranych źle się sprawuje, że mało dba o dobro ludu, wówczas lud usuwa go z urzędu i wybiera innego.
 Ci, których lud szwajcarski wybiera do urzędowania nie są to żadni wielcy panowie, a zwyczajni sobie robotnicy, mieszczanie, gospodarze, co zasłużyli sobie na szacunek swoich rodaków. Oni to wszyscy razem stanowią rząd w Szwajcarji i żadnej innej władzy ani urzędników tam nie ma, oprócz tych, których lud wybiera każdego roku.
 Sam lud uchwala każde prawo. Gdy zaś wybrani przez lud urzędnicy widzą, że zachodzi potrzeba jakiego nowego prawa lub rozporządzenia — przedstawiają to ludowi na zgromadzeniu i ogłaszają swój projekt w gazetach a wtenczas cały lud rozprawia o tem i sądzi, czy to prawo potrzebne. Jeżeli większość