Strona:PL Edward Abramowski-Pisma T.4 067.jpeg

 Lecz ruch ten, chociaż zwyciężony bagnetami, przyniósł dla klasy roboczej wielkie korzyści: było to pierwsze czynne wystąpienie robotników na drogę walki z wyzyskiwaczami, pierwszy silniejszy protest, pierwsza próba. Próba ta nauczyła wiele: wskazała bowiem robotnikom potrzebę zorganizowania sił swoich w osobną partję, potrzebę dobrego zrozumienia swych interesów. Wtedy to właśnie powstała pierwsza angielska partja robotnicza: „Trades Union“ („Związek robotników“).
 Partja ta, jako jedno z pierwszych swych żądań postawiła ograniczenie dnia roboczego. Trzeba je było wywalczać.
 Robotnicy mieli do czynienia z dwoma silnymi wrogami: z fabrykantami i rządem. Nie zrażali się tem jednak. Za najodpowiedniejsze środki uznali publiczne protesty, manifestacje i strejki. Strejkami zmuszali fabrykantów do ustępstw, za pomocą protestów publicznych obznajmiali ze swemi żądaniami całą ludność kraju, zyskując dla siebie uznanie i sympatję w opinji ogółu, — wskazywali rządowi to, do czego dążą i czego pragną. Partja robotnicza dopomagała w tem ogromnie. Gromadziła ona znaczne fundusze na podtrzymywanie strejków, nadawała całemu ruchowi obmyślany plan działania, pewności i siły. Ponieważ robotnicy walczyli wytrwale, urządzając ciągle strejki i protesty publiczne, ponieważ okazywali, że się nie boją ani wojska, ani fabrykantów i w żądaniach swych nie ustąpią, rząd został zmuszony w 1833-im roku do wydania pierwszego prawa fabrycznego.
 Prawo to składało się z 5 następujących ustaw:
 1) Dzień roboczy dorosłych nie może trwać dłużej nad 15 godzin (przedtem dochodził i do 18 godzin).
 2) Robotnicy w wieku od lat 13—18 nie mogą pracować dłużej nad 12 godzin, mając 1 i pół godziny wolnego czasu na posiłek.
 3) Dzieci, nie mające 9 lat, nie mogą pracować w fabrykach.
 4) Dzieci 12—13 letnie nie mogą pracować dłużej nad 8 godzin.
 5) Robotnicy, mający mniej niż 18 lat, nie mogą pracować w nocy.
 Prawo to było pierwszem zwycięstwem robotników: dla fabrykantów stanowiło przeszkodę w wyzysku i groziło zmniejszeniem ich dochodów. W owym czasie fabrykanci angielscy posługiwali