Człowiek, zrosły z pewnem miejscem, zapatrzony w swoje czasy, nie mający możności rozejrzeć się po szerszym widnokręgu nabiera przekonania, że wszystko, co go otacza, takiem pozostaje od początku świata. Jeżeli ma nawet pewne pojęcie o zmianach, zachodzących w świecie, to, w każdym razie, nie wyobraża sobie, że zmiany te są bardzo doniosłe i że podlega im wszystko, tak cały wszechświat, jak nasza ziemia wraz z tem, co się na niej znajduje: roślinami, zwierzętami i człowiekiem.
Do wytworzenia tak wąskiego poglądu na wszechświat przyczynia się zawsze religja, która jest swego rodzaju filozofją, tylko filozofją przeszłości, która stare pojęcia ludzkie chce uczynić wiecznemi, niemylnemi, świętemi.
Z tą starą filozofją musi staczać walki nowa filozofja t. j. nauka.
Pismo święte mówi, że cały wszechświat stworzony został w tym stanie, w jakim go widzimy, w przeciągu 6 dni, tymczasem nauka obecna dowodzi, że dzisiejszy stan wszechświata jest rezultatem rozwoju, który trwał miljony lat. Uczeni dowiedli, że ziemia nasza była z początku w stanie rozpalonym, że dopiero, kiedy się oziębiła, powstały na niej powoli najprzód rośliny, następnie zwierzęta, i dopiero ludzie.
Od pojawienia się człowieka na kuli ziemskiej, zaczyna się jego
- ↑ (Przyp. wyd.). Przedruk broszury, nader popularnej w swoim czasie, ogłoszonej pod pseudonimem Z. R. Walczewskiego. Pierwsze wydanie w Krakowie w r. 1890, str. 54, drugie pod zmienionym tytułem: Jak się ludzie rządzili w najdawniejszych czasach? Warszawa w r. 1906, str. 40.
