wolnemu wyborowi, podprowadzanych pod pojęcie różnych plemienności lub narodowości.
Tylko przy istnieniu wszechświatowego organu językowego może powstać prawdziwa literatura wszechświatowa. Kto wie, czy z czasem w uniwersytetach różnokrajowych nie zostaną utworzone katedry języka międzynarodowego, a potem także literatury międzynarodowej.
Przeciwnicy języka międzynarodowego wyrażają obawę, że będzie on tamował rozwój języków narodowych.
Wcale nie. Nie tylko nie będzie on przeszkadzał, ale, przeciwnie, będzie pomagał rozwojowi i rozkwitowi języków istniejących, ich rozprzestrzenianiu, wzmaganiu się ich znaczenia światowego. Przecież, kiedy nareszcie zapanuje ustalony język międzynarodowy, zmniejszy się znakomicie potrzeba uczenia się języków obcych, a czas zaoszczędzony można będzie użyć na doskonalenie się we własnym języku i na zgłębianie go we wszystkich kierunkach.
Pozwolę też sobie przytoczyć tu kilka zdań z artykułu p. Antoniego Grabowskiego „Esperanto jako przygotowanie do nauki języków” (Esperantysta polski. Warszawa. I. Nr 1. Styczeń, str. 4—8), które to zdania uważam za całkiem trafne:
„Poza stroną utylitarną Esperanto posiada wartość jako czynnik ogólnie kształcący, ...język ten wpływa na ogólny rozwój umysłu ucznia, ...jest on pomocnym przy nauce innych języków” (str. 5).
„Esperanto daje znakomite przygotowanie do nauki innych języków nie wyłączając gruntowniejszego poznania języka ojczystego” (str. 5).
„Olbrzymią pedagogiczną wartość ma analityczna budowa języka Esperanto, który daje nam rozczłonkowanie pojęć złożonych na pojęcia proste” (str. 5—6).
„Wprowadzone do języka Esperanto stałe symbole dla oznaczenia części mowy (a więc o dla rzeczownika, a dla przymiotnika, e dla przysłówka, i dla bezokolicznika) ułatwiają nietylko ogromnie naukę gramatyki Esperanta, ale znakomicie przygotowują umysł do nauki gramatyki innych języków” (str. 6).
„Stałe znaki abstrakcyjne, a, o, i, e, as, is, os, ant, int, ont, at, it, ot, te symbole pojęć gramatycznych, robią z trudnej zwykle dla dzieci nauki gramatyki nieomal zabawkę” (str. 6).
