One porządki wszystkie patrzą w górę
A z dołu zda się mocą swoją władną,
Tak że ku Bogu wszystkie są ciągnione,
I wszystkie znowu ciągną k sobie wzajem.[1]
A Dyonizy z żądzą tak gorącą
W nie się wpatrywał, że je zgodnie ze mną
I poodróżniał i nadał imiona.
Później się Grzegorz od niego oddzielił;
Lecz, skoro oczy w tem niebie otworzył,
Nad samym sobą uśmiechnąć się musiał.
Nie dziw się temu, że ktoś ze śmiertelnych
Objawił ziemi tę prawdę tajemną,
Bo mu ją odkrył ten, co ją tu widział,
I wiele innych prawd o tych tu kołach.[2]
1. Patrząc w oczy Beatriczy, Dante spostrzegł naprzód odbicie blasku, a odwróciwszy się obaczył w przestrzeni niebieskiej punkt rażący blaskiem, a tak drobny, że najmniejsza z gwiazd byłaby w porównaniu z nim, jak księżyc w porównaniu z gwiazdą. Punkt ten wybraża samego Boga.
2. W jakiej odległości od słońca, lub od księżyca, widzieć się daje czasami wieniec mglisty, w takiej odległości od owego punktu wirowało ogniste koło, a tak chyżo, że ruch jego skorszym był od ruchu sfery Primum Mobile.
3. Posłanka Junony — Irys, czyli tęcza.
4. Zdumienie i wątpliwość Dantego pochodziły ztąd, że nie widział odpowiedności między dziewięcią kołami otacza-
- ↑ Trzecią triadę stanowią: Księztwa, Archaniołowie, Aniołowie, na których się kończy hierarchia niebieska. Widzieliśmy, że chóry ją składające są rozumnemi dźwigniami odpowiednich im sfer niebieskich. Teraz możemy szczegółowo wskazać tę odpowiedniość:
Serafini poruszają i rządzą sferą Primum Mobile, Cherubini „ „ „ Gwiazd stałych, Trony „ „ „ Saturna, Państwa poruszają i rządzą sferą Jowisza, Mocy „ „ „ Marsa, Potęgi „ „ „ Słońca, Księztwa „ „ „ Wenery, Archaniołowie „ „ „ Merkurego, Aniołowie „ „ „ Księżyca. - ↑ Beatricze opisuje hierarchją niebieską zgodnie z opisem jej przez Dyonizego Areopagitę w dziele de coelesti hierarchia. Dyonizy był uczniem św. Pawła Apostoła, który był zachwycon do nieba. Święty Grzegorz wielki różnił się nieco w opisie tej hierarchji od Dionizego Areopagity.
