Strona:PL Alighieri Boska komedja 538.jpeg

 11. Widok nawet Raju — skarbu utraconego z winy Ewy nie mógł ukoić Poetę w żalu po odejściu ukochanego przezeń mistrza — Wirgiljusza.
 12. Słowa Beatriczy.
 13. In te, Domine, speravi — słowa Psalmu XXXI., (w. 1.); w śpiewaniu tego psalmu Aniołowie nieśli dalej jak do słów stopy moje (Statuisti in loco spatioso pedes meos w. 8).
 14. Wiatr słowacki, wiejący od wschodu na grzbiet Apeninów, sprowadza chłód; wiatr wiejący z Afryki, od południa, sprawia gorąco. W części podrównikowej Afryki, w południe, kiedy słońce stoi pionowo nad głowami, żadne przedmioty nie dają cienia.
 15. Idąc za zdaniem Costa, czytam: in su la detta coscia i tłumaczę: na wspomnianej stronie. W innych edycjach jest: in su la destra coscia, t. j. na prawej stronie; ale to widocznie nie zgadza się z tem, co powiedziano nieco wyżej.
 16. Beatricze odpowiada Aniołom, litującym się nad Dantem, ale uprzedza ich, że ponieważ dla nich nic nie jest zakrytem, ona w swej odpowiedzi troszczyć się będzie o to, aby ją zrozumiał sam Dante: aby poznał winy swoje i za nie żałował.
 17. Jest to napomknienie na dzieło Dantego Vita nuova, w którem Poeta opisuje nowe życie, które mu zaświtało przez Beatricze.
 18. To jest, kiedy Beatricze wyszła z dzieciństwa i stała się kobietą i kiedy życie doczesne zmieniła na wieczne; Beatricze bowiem umarła bardzo młodą.
 19. Obacz opowiadanie Wirgiljusza (w Pieśni II. Piekła), o tem jak Beatricze ze łzami prosiła go aby wspierał jej kochanka.
 20. Byłoby to przeciwnem prawu Boskiemu, gdyby człowiek zapomnieć mógł o grzechach i występkach swoich nie zmywszy ich łzami żalu.