Strona:PL Alighieri Boska komedja 445.jpeg

visai l’atro nascosto;“ w tłumaczeniu mojem poszedłem za zdaniem Torelli i Bianchi.
 12. We łzach żalu dojrzewa oczyszczenie dusz skalanych grzechem.
 13. W oryginale powiedziano po łacinie: „Scias quod ego fui successor Petri.“
 14. Mówiący tu następca Piotra, jest to Papież Adryan V., z domu Fieschi, z rodu hrabiów di Lavagna. Hrabiowski tytuł, którym się szczycił ród Adryana, wzięty był od nazwiska rzeczułki Lavagna, przebiegającej między posiadłościami tego rodu: Siestri i Chiavari.
 15. Papież Adryan V. napomyka, że w ciągu niewiela dni (umarł we 40 dni po wybraniu go na stolicę apostolską w r. 1276), doświadczył jak ciężko jest dźwigać płaszcz wielki (il gran manto) t. j. godność papiezką temu, ktoby chciał ją uchować od wszelkiej skazy.
 16. Ponieważ łakomstwo tłumi w człowieku miłość wszelkiego prawdziwego dobra (miłość Boga i bliźniego); więc uczynki nieogrzane ciepłem tej miłości żadnej wewnętrznej wartości nie mają.
 17. Papież Adryan, przywodząc słowa Ewangelji Śtej neque nubent (u Mat. R. XXII., w. 30), napomyka, że w wieczności nie masz różnicy stanów i godności, — że wszyscy są równi.
 18. To jest: przytomność Dantego opóźnia oczyszczenie tego, który z nim rozmawia.
 19. Alagja, z domu Fieschi, wnuczka Adryana, była żoną Margrabiego Marcello Malaspina, protektora Poety w czasach jego wygnaństwa i tułaczki.