Podobnie nowych przybyszów gromada
Śpiew opuściła i ku górze biegła,
Jak ten, co bieży, nie wiedząc gdzie spocznie.
Ucieczka nasza nie mniej była prędka.
1. Cały ten ustęp jest poetycznem oznaczeniem pory dnia, wedle ówczesnych pojęć astronomicznych i georaficznych. Dante wyobraża, że na kuli ziemskiej Jerozolima przeciwległą jest górze czyścowej i że między tą ostatnią, a Jerozolimą, w równej od obu odległości jest rzeka Ganges. Tak więc, kiedy dla Jerozolimy nastawał wieczór, w Czyścu nastawał ranek; zaś nad Gangesem była wówczas noc zupełna. Konstellacja Wagi widzialną jest w nocy tylko do czasu letniego przesilenia dnia z nocą, to jest do 10. Czerwca; a ponieważ Dante odbywał zaświatową swoją wędrówkę wiosną, więc jeszcze noc z wód Gangesu wstawała z Wagami. — Zważywszy jeszcze, że kiedy słońce ma wschodzić, brzask poranny, zrazu białawy, potem różno-kraśny, przed przed samym wschodem słońca, obleka się żółto-pomarańczową barwą.
2. Mars — planeta widzialny jest nad rankiem w zachodniej stronie, nad poziomem widnokręgu, i dla tego właśnie błyszczy światłem czerwonawem.
3. W oryginale jest po łacinie: In exitu Israel de Egypto. Jestto początek jednego z psalmów Dawida (CXIII.).
4. Kiedy się pokazało słońce, przy blasku promieni jego zniknąć musiał znak Koziorożca, stojący wówczas na samej wysokości nieba.
5. Posłowie pokoju, nawet za czasów Dantego, chodzili z rószczką oliwną w ręku.
