żelazny na drążku dla światła’; przenośnie ‘koszyk druciany, nakładany psom na pyski, by nie kąsały’; powtarza się wyłącznie u Czechów (kahan, i o ‘garnku’), a od nas na Ruś przeszło; nieznanego początku. Przyrostek -an cechuje prasłowiańskie nazwy naczyń, więc może to nasze własne słowo?
kajać się, ‘żałować’, ‘pokutować’, por. »grzechów się kajaci« w pieśni (biczowników polskich 13. wieku?); ‘litować’, ‘folgować (o zimnie)’, ‘wystrzegać się’; kajanie, pokajanie, ‘pokuta’; łączą z grec. tinō, ‘pokutuję’, pojnē, ‘kara’ (toż samo co irańskie kaēnā, ‘kara, pomsta’), indyjskie czajati, ‘karze’. U nas głównie w znaczeniu kościelnem (»kaję się bogu« zaczyna się formuła spowiednicza w 13. w.); częste w dawnych nazwach, Pokaj, Kajęcin, Kajewo.
kajdany, od 16. wieku; uważają je za odmiankę ruskich kandałów, z tur. kündeli, ‘związany’, od künde, ‘więzy’ i ‘węzły’; inni arabską liczbę podwójną qājdani, od qajd, ‘więzy, pęta’, poprzez tureckie kajd, odnachodzą. Wszelkie podobne nazwy dla ‘pęt’, łańcuch, cymborza itd., u nas niepierwotne, z Zachodu czy Wschodu poprzybywały.
kajet, z franc. cahier, ‘poszyt, zeszyt’; -t u nas dodano, jak np. w filut z filou.
kajzerka, nazwa bułki i gruszki, z niem. Kaisersemmel i Kaiserbirne.
kak, 'pręgierz', »u kaku chwostali«; z dolnoniem. Kāk.
kakać, wyraz dziecięcy, powszechny w całej Europie; »kędy papu, tam kaku«, Potocki; zdwojone, jak podobne papać itd.; łacińskie (grec. niem. itd.) caccare; wywodzą od niego nawet grec. kakos, ‘zły’.
kalambur, z franc. calembour, a to ze drwin »popa z Kalenburgu« (Sowizdrzała-księdza, z literatury niemieckiej średniowiecznej).
kalarepa, ‘kapusta ogrodowa’, z łac. caulirapus (caulis, ‘kapusta’, i rapa, ‘brukiew’), niem. Kohlrabi, Kohlrübe.
kalcedon, chalcedon; »kalcedon od pistoletu«, »kalcedon na oku« (‘bielmo’).
kaleka, kaleczyć, kaliczyć, kalectwo, kaleczy, kaleki, przez Ruś ze Wschodu do nas przeszło; tur. z pers. kalak, ‘niekształtny, ułomny’; na Rusi dawnej zwano kalekami i ‘wędrownych żebraków, śpiewaków legend religijnych, stichów’.
Kalendarz. Roku słonecznego nie znali Słowianie, nie mają też spólnej dla niego nazwy (god, rok itp. są późne, ogólnikowe); liczyli wedle zim i lat (przenieśli nawet »lato« na ‘rok’ cały), a oznaczali pewne krótkie przeciągi czasowe wedle zajęć gospodarskich lub zjawisk przyrody — biegu słonecznego, przesilenia dnia i nocy, ekwinokcjów wcale nie uwzględniając. Jedyną miarę czasową dokładniejszą dawały noc i dzień i obieg księżyca, miesiąc, przyczem rozróżniali nów, pełnię i wietech (dla ‘tygodnia’ nie mają też żadnej spólnej nazwy; wymysł to babiloński, nawet z sabatem, co niegdyś połowie miesiąca, dn. 15., służył). Pory roku rozróżniali jednak, nietylko dwie pierwotne, ale i trzy (żywioły znali również tylko trzy, czwarty, powietrze, nie istniał dla nich) i cztery. Z Litwą zgadzają się tylko co do zimy i wiosny (lato, jesień, mają tu i tam odrębne nazwy). Nawet święta nie dzieliły im
