a stąd gospodarz. U nas gospodzin (stały jeszcze w pierwszej części psałterza florjanskiego około r. 1380) zupełnie ginie, wobec pana, w ciągu 15. w.; już w biblji rzadki.
gospodarz, gospodarny, gospodarstwo, gospodarzyć i gospodarować, gospodarski, gospodarczyk; przybrał wyłączne znaczenie »ekonomiczne«, co najwyżej ‘pater familias’ w 15. wieku, ale pierwotnie tylko ‘pana’ oznaczał, stąd tytuł panujących: ruskie gosudar (bezpośrednio z gospodar wyszłe) i osudar od 14. w. (jest i ospodar, por. wospodarz u Kaszubów), skrócone w sudar (sudarynja), ster (wedle pisarzy polskich 17. w., Niemojewskiego i Paska, używane na Rusi jak nasze »waść«), może i sta (pożałujsta), a wkońcu samo su (da su, t. j. ‘tak, panie’) i das; Serb skraca to inaczej: gosa, gospar, gospa (dla ‘panie’). Z ruska nazywaliśmy hospodarów mołdawskich i multańskich. Słowo już prasłowiańskie; wywód p. gospoda.
gość, żeńskie: gościa (częste w Ezopie), nijakie: gościę (Malczewski); gościowy; gościć, częstotliwe ugaszczać; gościna, gościnny, gościnność; gościnne, ‘dawna opłata od gościa, t. j. chłopa wolnego, albo od gospody’; gościniec, albo ‘gospoda’, albo ‘dar’, albo ‘bita droga gości-kupców’ (na Rusi gostinnyj dwor, ‘hala kupiecka’), już w dawnej cerkiewszczyźnie. Choroby przezywają eufemistycznie (aby nie »urzec«) gośćmi, więc gościec nazwa dla ‘reumatyzmu’ i dla ‘kołtuna’, gośćcowy, i starano się trafić, co gościec polubił, aby mu dogodzić. Litwa zapomniała to słowo doszczętnie, jedyni Niemcy zachowali je i w naszem pierwotnem znaczeniu, Gast, bo łacina odmieniła hostis w ‘obcego’, t. j. ‘wroga’, i tylko w hospes (por. gospoda) ocalało pierwotne znaczenie. Częste w imiennictwie miejscowem i osobowem: Gostyń, Goszcza, Gościejewo, Gostków, Gościrad albo Radgost (już w 7. wieku wymieniony Słowianin), Gośćmir; jeszcze częściej jako druga część złożenia: Miłogoszcz, Bydgoszcz. W 15. wieku gościństwo, gościnny, gościów, wręcz ‘przychodnia’ albo ‘pielgrzyma’ tłumaczy, np. w biblji.
gotów, gotowy; gotować, przygotować, z mylną odmianą gotuję i t. d. (wedle wzoru: kupować, kupuję, ależ powinno się odmieniać: gotowam, boć -ow nie przyrostek, lecz do pnia należy!); gotówka i gotowizna, o ‘pieniądzach’; inne złożenia, z wy- itd., pomijamy, por. pogotowie; gotowiec, ‘naprędce sporządzona potrawa, gotowa zawsze’, już u Reja, w 17. wieku tylko u Mazurów używane. Gotować nie ma nic z kuchnią do czynienia, lecz, jak u Bułgarów (gotwacz, ‘kucharz’), przeniesiono je i u nas na ‘przyrządzanie potraw', a nawet na ‘zakipienie, wrzenie wody’ (a przenośnie: »wszystko się we mnie gotuje«, ‘kipi’, ‘wre’). Gotowalnia, wedle umywalnia, skrócone z gotowadlni, ‘gdzie się panie gotują’, ‘toaleta’; gotowalniany lub gotowalniowy. Prasłowo; Litwinom obce; od jakiegoś rzeczownika got-, coby z gat- (p. gadać) stał w związku. Cerk. gotow, gotowati, gotowają, rus. gotowiť; czes. hotuju, jak u nas.
Gotowie, przymiotnik gocki (od Goci), mylnie gotycki, szczep niemiecki (wschodni, niegdyś panowie Słowian, Litwy i Finów; i znacznie
