Strona:KsiegaPamiatkowaMiastaPoznania373.jpg

w r. 1921 — 4,4% głosów, w r. 1925 — 4,7%, to znaczy, że utrzymują się na poziomie, który zabezpiecza im dwa mandaty w radzie miejskiej. W całokształcie są to rzeczy drobne. Właściwymi reprezentantami prawicy są w Poznaniu Koło Obywatelskie z stronnictwem Narodowem jako składnikiem kierowniczym, oraz Chrześcijańska Demokracja. Podział obu tych jednostek przeprowadzić trudno, szły one bowiem wspólnie do wyborów 1922 i 1925 r., a oddzielnie w r. 1921 i 1928 (przy ostatnich Chrześcijańska Demokracja złączona była z P. S. L. Piast). Oba stronnictwa razem otrzymały w r. 1921 głosów 61,5%, w r. 1922 sm 76,0%, sn 82,6%, w r. 1925 — 53,2%, w r. 1928 sm 41,2%, sn 51,4%. Są one najsilniejszym zespołem wyborczym w Poznaniu. Siła ich rosła i padała w linji rozwojowej, jaką ustaliliśmy dla całości ugrupowań umiarkowanych: tendencja zwyżkowa do 1922 r, następnie redukcja wpływów. Zespół ten przeprowadził w r. 1922 do sejmu wszystkich czterech posłów poznańskich, w r. 1928 zaś weszło z prawicy tylko dwuch posłów, obaj ze Stronnictwa Narodowego.
 Biorąc Koło Obywatelskie wzgl. Stronnictwo Narodowe oddzielnie, stwierdzamy, że idąc samo otrzymało w r. 1921 głosów 45,3%, w r. 1928 do sejmu 38,9%, do senatu 49,2%. Z pośród wszystkich partyj jest stronnictwo to bezwzględnie najsilniejsze, Okazuje się też, że wprawdzie poniosło straty w wyborach sejmowych 1928 r., ale odzyskało siły przy wyborach senackich. Niewątpliwie wpływy przy wyborach z granicą wieku 21 lat stronnictwa tego osłabły, ale nie w tym stosunku, w jakim upadł ogół ugrupowań umiarkowanych. Przy wyborach radzieckich w r. 1925 nie było Koło Obywatelskie wiele silniejsze niż przy wyborach senackich 1928 r., jakkolwiek szło razem z Chrześcijańską Demokracją w r. 1925. Bądź co bądź odgrywa przy wyborach senackich wyjątkową rolę wyższy wiek wyborców, który przechyla normalnie w Poznaniu wyniki wyborów tych na prawo. Czemu właściwa prawica nie poniosła strat tak wielkich, jak inne ugrupowania umiarkowane? Jako odpowiedź antycypujemy już tutaj stwierdzenie, że tendencja rozwojowa orjentacji politycznej w mieszczaństwie poznańskiem popiera ugrupowania o zdecydowanym programie, eliminuje coraz bardziej grupy małe i programowo pośrednie.
 Największe straty przy takim rozwoju rzeczy poniosła partia pierwotnie silna, choć za czasów polskich dopiero zorganizowana, Chrześcijańska Demokracja. Idąc samodzielnie do wyborów radzieckich w r. 1921 zdobyła ona 16,2% głosów, a stała tem samem na drugiem miejscu w tablicy wpływów poszczególnych partyj. Gdy w r. 1928 ruszyła ponownie o własnych siłach do wyborów (w złączeniu z P. S. L. Piast, który w mieście oczywiście nie jest wielkiem stronnictwem), zdobyła tylko 2,3 wzgl 2,1% głosów. Żadne zrzeszenie polityczne nie doznało takiego wstrząsu.