Strona:KsiegaPamiatkowaMiastaPoznania327.jpg

był rok 1921, kiedy ceny artykułów żywnościowych w Poznaniu w żwawym postępie starały się dojść do wyrównania z innemi miastami polskiemi. Wystąpienia mas na ulicę spowodowane więc były zwykle chwilowemi stosunkami z zakresu spraw socjalnych, ale pozostawały mimo to bez związku z oficjalnym ruchem zawodowym, który pilnował przyjętych zasad gospodarczej walki o żądania robotnicze.
 Zatargi na tle warunków pracy i płacy, jakkolwiek niezwykle liczne — zwłaszcza w czasie inflacji, rzadko przybierały formę najostrzejszą — strajku. W okresie codziennych zmian cen i torowania drogi dla umów zbiorowych załatwiano lwią część zatargów w drodze ugodowej. Względne zgęszczenie strajków obserwowano w r. 1921, kiedy po raz pierwszy i ostatni objęte zostały strajkiem miejskie zakłady światła i wody a równocześnie metalowcy złożyli pracę w 48 zakładach w mieście. Z znamienitszych wymienić można ponadto strajk robotników budowlanych, dwa strajki tramwajarzy, dwa krawców, strajk bankowców i — mały, lecz niezwykły — aptekarzy. Spokojne były dalsze lata inflacyjne, 1922 i 1923; w r. 1922 wybuchł w marcu strajk drukarzy a wzmocnił go niebawem strajk powszechny (nie obejmujący jednak zakładów użyteczności publicznej); w r. 1923 wysuwał się na czoło strajk budowlany. Częściej używano broni strajku w pierwszym roku poinflacyjnym, 1924. Wybuchały one sporadycznie w poszczególnych przemysłach i nawiedziły po kolei większość znaczniejszych gałęzi pracy gospodarczej. Bardzo rzadkie były zatargi w latach 1925 i 1926 i obejmowały zwykle tylko jeden zakład. Rok 1927 przyniósł ożywienie akcji strajkowej, najznaczniejszym był strajk budowlany. Naprężenie trwało także w r. 1928. Mimo wszystko liczba i rozmiary strajków były niewielkie w porównaniu z ruchami, jakie większość środowisk gospodarczych przechodziła w tych latach tak w Polsce jak i w innych wielkich krajach europejskich.
 Rozwój zarobków robotniczych najlepiej da się przedstawić na danych dotyczących robotników miejskich. Wśród robotników miejskich otrzymywali płace wyższe pracownicy zakładów światła i wody, nieco niższe robotnicy taboru i mniejszych zakładów miejskich. Płace robotników taboru zbliżały się bardziej do normalnych zarobków robotniczych w całym Poznaniu niż płace w fabrykach miejskich, to też w szczegółach przedstawimy dane dotyczące robotników taboru.
 W r. 1919 utrzymywała się w całem życiu gospodarczemu Poznania fikcja zdrowej waluty. W stosunkach robotniczych wyrażała się ona w tem, że nie podejmowano naogół zasadniczej regulacji płac, lecz wyrównywano — uważaną za przejściową — drożyznę dodatkami doraźnemi. Ponieważ chodziło o ułatwienie przetrwania drożyzny, wprowadził się zwyczaj przyznawania osobnych do-