Strona:Kanclerz Jan Choiński 028.jpg

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została uwierzytelniona.

Mianowany dnia 22 czerwca 1604 r. kasztelanem santockim — pełnił jeszcze przy końcu życia w r. 1613 czynność lustratora ceł wielkopolskich. Umarł w r. 1614.
Synowie tegoż kasztelana Piotra i Zofii Kościeleckiéj poszli śladami ojca. Jeden z nich, Andrzéj, wojował z rycerzami szlązkimi, którzy go ciągle napadali; drugi, Jerzy, walczył na czele własnéj chorągwi z Chodkiewiczem pod Chocimem. Wzięty do niewoli i wykupiony przez chłopów wsi swoich, którzy pojechali po swego pana do Turcyi, wrócił do kraju, lecz odczepił się od wspólnego pnia, bo osiadł w innym przez ojca nabytym majątku, w województwie kaliskiém.
Syn tegoż Jerzego a wnuk kasztelana Piotra „polerował się“ na dworze swego krewniaka po kądzieli, wojewody Krzysztofa Opalińskiego, z którym wyjeżdżał w r. 1645 z poselstwem polskiém do Paryża po Maryą Ludwikę, jako rotmistrz karabinierów koronnych. Ten sam walczył przeciw kozakom pod Starcem jako pułkownik polski (ductor exercituum; Okolski), pod naczelném dowództwem księcia Dominika Zasławskiego.
Jeden z synów tegoż zginął pod Gołębiem, gdzie potykał się ze szwedami, jako dowódzca własnéj chorągwi.
Na nim kończy się, w drugiéj połowie XVII-go w. historyczna działalność wielkopolskich Choińskich. Służyli oni krajowi przeszło 200 lat, przez sześć pokoleń, nie splamiwszy się ani razu sprzedajnością, chciwością lub zdradą. Już przy końcu XVI w. rozszczepiła się ta rodzina na dwie linie: starszą i młodszą. Starsza, która dotąd istnieje, trzymała się dawnego obyczaju, pracując dla Rzeczypospolitéj głównie z mieczem w dłoni.
Członkowie téj linii rycerskiéj, siedzący ciągle na koniu i pędzący życie na posługach publicznych nie mieli czasu do pilnowania swych interesów osobistych. Występowali oni dworno i zbrojno, odbywali dalekie podróże po Europie, odznaczali się hojnością i lekceważeniem pieniędzy.
Dłuższy czas trzymali się potomkowie Jerzego, kasztelanica santockiego, w województwie kaliskiém, gdzie ich Niesiecki jeszcze znał; ztamtąd przenieśli się w połowie XVIII w. do Prus zachodnich, w okolice Riesenburga (Preuss. Adelslexikon) i przestali być „possessionati“ w początkach bieżącego stulecia, podupadłszy zupełnie. Ostatni „possessionatus“ tego domu, Franciszek Ksawery Choiński, żonaty z Franciszką Raczyńską, szukał już w drugiéj połowie swego życia chleba w służbie pruskiéj.
Najstarszy syn jego Tymoteusz Choiński, żyjący dotąd naczelnik rozbitków tego niegdyś możnego domu, autor dzieła p. n. „Urządzenie lasów, podręcznik praktyczny dla obywateli ziemskich,“ Warszawa, 1878 r.; mieszka obecnie w Ameryce, gdzie założył na samym skraju stanu Arkanzas kolonią, którą polskimi zaludnił wychodźcami nazwawszy ją „Chojnem.” W samém Poznańskiém przebywa tylko jeden z Choińskich wielkopolskich, ksiądz Antoni, brat poprzedniego, licencyat św. teologii,