Strona:Kanclerz Jan Choiński 013.jpg

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została uwierzytelniona.

sza koronnego, pracującego przy boku Uryela z Górki. Jeździł on, (Bielski ks. IV, str. 470) po sejmie w Brześciu (z r. 1478), jako poseł królewski do Prus w celu odebrania przysięgi od nowego mistrza. Był nasamprzód archidyakonem łęczyckim, następnie wszedł w r. 1500 do kapituły gnieźnieńskiéj na miejsce Mikołaja Bedleńskiego. Umarł w Gnieźnie w r. 1507.
Drugim, historycznym członkiem tego domu, jest znów Jan, synowiec poprzedniego, biskup krakowski i wielki kanclerz koronny, o którym szczegółowiéj pisać zamierzyliśmy.
Jan Habdank z Chojna Choiński, urodzony w r. 1487, słuchał prawa w akademii krakowskiéj. Uzyskawszy już w ośmnastym roku życia (w r. 1505) bakalaureat pod dekanatem Szymona Sierpskiego, wyjechał za granicę, zkąd wrócił po kilku latach jako doktór obojga praw („dekretałów”), z zamiarem poświęcenia się służbie publicznéj. W tym celu przywdział ówczesnym zwyczajem suknią duchowną.
Potomek starodawnego rodu, wykształcony i zdolny, koligat możnych panów, z których jeden, Jan Habdank Konarski, był właśnie biskupem krakowskim, zdążał Choiński nadzwyczaj szybko po drabinie hierarchii kościelnéj. Zaledwo przyjął święcenia kapłańskie, a już ozdobiły go dwie kapituły: krakowska i kielecka, fioletami, a około r. 1520 powierzono mu zaszczytne stanowisko archidyakona krakowskiego, czyli urząd „sędziego duchownego i wizytatora dyecezyi, wglądającego w uzdolnienie naukowe i obyczaje plebanów.” Z tym tytułem wymienia go Szujski pod r. 1522 jako delegowanego, razem z Myszkowskim, kanonikiem gnieźnieńskim, do rozstrzygnięcia jakiéjś sprawy, odnoszącéj się do przywilejów uniwersytetu krakowskiego[1]. Do trzech powyższych dygnitarstw kościelnych dodano mu po r. 1526 probostwo poznańskie, które było w XVI-ém stuleciu synekurą dla paniczów w sukience duchownéj, lub dla ludzi zasłużonych krajowi. Wziął Choiński probostwo poznańskie po Latalskim, a oddał je Janowi Zbąskiemu[2]. Dochody z téj posady ciągnął jeszcze w r. 1530[3], w którym objął biskupstwo przemyślskie po Janie Karnkowskim. Z stolicy téj ustąpił w r. 1536 Piotrowi Gamratowi, posuwając się na biskupstwo płockie, a przy końcu r. 1537 zasiadł po Latalskim na stolicy krakowskiéj. Rubrycela krakowska z r. 1538 wyszła już pod jego herbem.

Acz biskup i „człowiek pobożnego a świątobliwego żywota,” jak o nim Bielski mówi (str. 579), zajmował się Choiński bardzo mało sprawami duchownemi. W Poznaniu, choć był tam proboszczem,

  1. Szujskiego Józefa: „Przypisy do statutów uniwersytetu krakowskiego“ w „Archiwum do dziejów literatury i oświaty w Polsce.” Kraków, 1882 r., tom II-gi, str. 405.
  2. Maurera Romana: „Urzędnicy kancelaryjni królów polskich z lat 1434—1506;“ Brody, 1881 r.
  3. Kodeks dyplomatyczny Rzyszczewskiego.