Słownik etymologiczny języka polskiego/zwyciężyć
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Słownik etymologiczny języka polskiego |
| Wydawca | Krakowska Spółka Wydawnicza |
| Data wyd. | 1927 |
| Miejsce wyd. | Kraków |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
 Strona w Wikisłowniku
| |
zwyciężyć, zwycięzca; zastąpiło niezłożone wyciężyć, gdzie wy- przez nieporozumienie się dostało zamiast wi- od słowa wiciądz, wiciędza, serb. witez (o witeziach-‘bohaterach’ prawi już Skarga, a moderniści to słowo wznowili), rus. witjaź, cerk. witędz, ‘bojownik, bohater’; oznaczało ‘ludzi wolnych, szlachtę’, jak pruscy witingowie (pożyczka z polskiego), nadłabscy Withazen (Weidshassen). Powstało przyrostkiem -ęg (jak włóczęga, ciemięga) od rzeczownika wit’, o ‘zdobyczy’, jaką się dzielili lepiej niż pospólstwo uzbrojeni i stale żołnierce oddani wiciędzy, niby »łupieżcy«, przynajmniej sądząc wedle cerkiewnego wŭz-wit’, ‘zysk’, iz-witije, ‘owoc’; bułgarskie na-wījam, ‘zwyciężam’, przypomina lit. wyti, ‘gonić (wroga)’, atwyti, ‘odegnać’, atwaja, ‘raz, kroć’. Termin prasłowiański wywodzono mylnie od Niemców, czy od wikingów normańskich, czy od jakichś Witungów, szczepu tej nazwy. Jeszcze w zabytkach 15. wieku wyciężny, wycięski, stałe; możnaby to i przez wi- jeszcze czytać; wobec niedokładnej pisowni dawnej rzecz arcyniepewna, skoro już w biblji pojawia się zwyciężyć, zwyciężyciel, jak później.
