Słownik etymologiczny języka polskiego/sześć
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Słownik etymologiczny języka polskiego |
| Wydawca | Krakowska Spółka Wydawnicza |
| Data wyd. | 1927 |
| Miejsce wyd. | Kraków |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
 Artykuł w Wikipedii
| |
 Strona w Wikisłowniku
| |
sześć; w 15. wieku, w rotach, w biblji, mianowicie w: szeć set, bez ś, co nie omyłka pisarska, lecz dorobione do pierwotnych dalszych przypadków: szci itd., jak w starorus. szti; rzeczownik liczbowy rodzaju żeńskiego (»sześć niedziel wyszła«, »przed sześcią niedziel«), urobiony przyrostkiem -ć od niezachowanego *sześ = lit. szeszi, grec. heks, łac. sex, niem. sechs; do tego liczebnik porządkowy: szósty; zwykłe złożenia i urobienia: sześcioro, »nie dodał sześcioranaści świni«, »ot sześcinaćcie lat«, sześćset; z szósty por. lit. szesztas, ind. śaśtha- (ind. śaśti- = sześć), grec. hektos, łac. sextus (stąd sekstern, o ‘złożonych w »sześć« arkuszach’, sekstant), goc. saihsta (niem. sechster; szóstak przetłumaczony z niem. Sechser). Co do półgłoski w szĭst-, por. awest. chszwasz- i chsztwa- i chszwaszti-(?) i prus. uszts(?), lit. uszes, o ‘sześcioniedziałce’ (nagłosowa odpada czasem w litewskiem: lit. aguonē z łotew. maguone, ‘mak’, iłgas, ale długi).
