Słownik etymologiczny języka polskiego/orzy orzy
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Słownik etymologiczny języka polskiego |
| Wydawca | Krakowska Spółka Wydawnicza |
| Data wyd. | 1927 |
| Miejsce wyd. | Kraków |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
orzy orzy, nazwa herbowa, rozkaźnik (orzy!) czasownika *orzyć, cerk. oriti, ‘wywracać’, częstego we złożeniach, np. raz-oriti (rus. razorit’, ‘zburzyć’), szczególniej ob-oriti, nawet razoboriti. Jeszcze w 16. wieku (np. u Orzechowskiego i Reja) częste oborzyć, ‘zburzyć, zniszczyć’. Ponieważ czasownik *orzyć zanikł, więc dzieląc mylnie słowo ob-orzyć na o-borzyć, pomieszano je z burzyć, i oburzyć (‘zburzyć’) zajęło miejsce dawnego oborzyć (por. podobne nowe słowo bagniątko z ob-agnić się, pojętego jako o-bagnić). Pień ten sam co w orzeł: or-, er-, o wszelakim ‘rozpędzie’; lit. irti, ‘próć się’, ardyti, ‘rozprówać’; może tu należy i rat’, ‘wojna’, racica, rus. ret’, itd. U Czechów do dziś oborziti, ‘pustoszyć’, oborzenina, ‘rozwalina’, oborziti se, ‘zawalić się’.
