Słownik etymologiczny języka polskiego/małżeński
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Słownik etymologiczny języka polskiego |
| Wydawca | Krakowska Spółka Wydawnicza |
| Data wyd. | 1927 |
| Miejsce wyd. | Kraków |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
 Strona w Wikisłowniku
| |
małżeński, małżeństwo, małżonek, małżonka, małżonkowie; u Czechów z przestawką manżel, manżelský, a od nich i u nas w 15. i 16. wieku manżel, manżenka, mążeństwo i mażeństwo (po słownikach szczególniej), z naiwnem wplataniem męża. Słowo złożone; pierwotnie brzmiało małżona, t. j. żona pojęta uroczyście »na mał«, czyli ‘umowę’; māl w Niemczech górnych ‘wiece sądowe’ oznacza (Mahlstatt), gdzie umowę ślubną (Mahlschatz ‘posag’, Mahlring ‘pierścień ślubny’) ogłaszano (stąd Gemahl i vermählen); u innych Niemców māl ‘mowa’, w Skandynawji ‘umowa, proceder prawny’. Wedle Nestora Olgę wydawali Drzewianie r. 947 za swego księcia »za mał« (nie zrozumiał Nestor tego i samego księcia Małym nazwał!; małożena z podobnem nieporozumieniem plącze się i po narzeczach: ależ ani mały ani mąż tu nigdy nie należały). Z małżony poszła liczba podwójna na oznaczenie obojga, a potem dopiero dorobiono nową liczbę pojedynczą: małżonek itd. Słowo rozeszło się po Słowiańszczyźnie (nie znają go na Bałkanie, ale i na Rusi się nie utrwaliło), lecz nie należy bynajmniej do pierwotnych pożyczek niemieckich, jest młodsze, z 9. i 10. wieku dopiero(?), w najdawniejszych zabytkach cerkiewnych (południowych) niema go jeszcze.
