Słownik etymologiczny języka polskiego/by

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
<<< Dane tekstu >>>
Autor Aleksander Brückner
Tytuł Słownik etymologiczny języka polskiego
Wydawca Krakowska Spółka Wydawnicza
Data wyd. 1927
Miejsce wyd. Kraków
Źródło Skany na Commons
Indeks stron
Strona w Wikisłowniku Strona w Wikisłowniku

by, spójka; dla warunku (»by to była prawda«); życzenia (»by się spełniło«); zamiaru (»chcę byś mu powiedział«). Jest to trzecia osoba liczby pojedynczej niezłożonego czasu przeszłego (bych, by, bychom i bychmy, bychwa, w dawnym języku, jeszcze u Reja i Kochanowskiego, używanego zamiast dzisiejszego: byłem, byliśmy), ale co do znaczenia jest to dawny tryb warunkowy (bim, bi; pierwotne i, por. łac. fit, lit. bit, zastąpiono przez y od być); by znaczy więc: esset, ce serait, es würde sein; łączy się ze spójkami: gdyby, aby, oby, żeby; byle, p. le; zdania z by były pierwotnie spółrzędne, nie podrzędne.