Słownik etymologiczny języka polskiego/Dunaj

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
<<< Dane tekstu >>>
Autor Aleksander Brückner
Tytuł Słownik etymologiczny języka polskiego
Wydawca Krakowska Spółka Wydawnicza
Data wyd. 1927
Miejsce wyd. Kraków
Źródło Skany na Commons
Indeks stron
Artykuł w Wikipedii Artykuł w Wikipedii
Strona w Wikisłowniku Strona w Wikisłowniku

Dunaj. Nazwa największej rzeki europejskiej (Wołga za-europejska, wedle podziału starożytnych geografów), powtarza się dla rzek, rzeczułek, stawów, a w pieśni, z jej zwykłą przesadą (o kniaziach itp.), dla każdej wody (»dziewczyna idzie do dunaju«, t. j. ‘ruczaju’), szczególniej na Litwie i Rusi; również jak w nazwach osobowych; stąd różne osady: Dunajów, Dunajec, dalekie od wszelkiej rzeki tej nazwy (tak samo zową się ludzie Dnieprem), U Słowian Dunaj na Zachodzie i Wschodzie, Dunaw na Bałkanie; nasz Dunajec nazywał się jeszcze w 13. wieku Dunawcem, i dowodzi, że to jedna nazwa; wahanie między j a w można rozmaicie tłumaczyć. Słowianie przejęli nazwę Dunaju-Dunawu od Gotów (1. przypadek Dūnawi, drugi brzmiałby Dūnaujos — stąd nasza chwiejność?), ci zaś od Celtów; łacińsko-celtyckie brzmienie: Dānuvius, od pnia dānu-, ‘woda’, istniejącego do dziś na Wschodzie aryjskim (stąd i nazwa Donu, don ‘rzeka’ u Osetów; są rzeczki Dony i w Anglji). Jedna to z niewielu rzek o nazwie podwójnej, bo na dolnym biegu był Istrem, w ustach Daków (Getów) i Moesów (Traków), i pod tą nazwą najpierw, u Herodota i i., wystąpił.