Słownik biograficzny uczonych Żydów Polskich/Troki Izaak (Karaita)
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Słownik biograficzny uczonych Żydów Polskich |
| Podtytuł | XVI, XVII i XVIII wieku |
| Data wyd. | 1905 |
| Druk | Piotr Laskauer i S-ka |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Inne | Cały tekst |
| Indeks stron | |
Jednym z najuczeńszych Karaitów był niezaprzeczenie Izaak syn Abrahama z Trok na Litwie. Urodził się roku 1543 w epoce, w której Żydzi wyłącznie oddawali się studyom języka hebrajskiego, Biblii z wszelkiemi komentarzami, a głównie Talmudu. Jednakże Izaak w młodości już obrał inną drogę dla zdobycia wiedzy, oprócz bowiem powyżej wymienionych studyów, z zamiłowaniem przyswajał sobie nauki świeckie, władał biegle językiem polskim i łacińskim, co mu dało możność wtajemniczenia się w literaturę i teologię chrześciańską. Wszechstronne te i poważne studya umożliwiły mu zapoznanie się i bliższe stykanie się z uczonymi chrześciańskimi, a głównie z wyższymi duchownymi, z którymi częste miewał dysputy naukowe na tle teologicznem. Poważne i spokojne traktowanie z jego strony owych dysputów z dostojnikami kościoła chrześciańskiego zjednały mu ogólne poważanie. Dysputy rzeczone zebrał Izaak w jedną całość roku 1593 i utworzył z tych rozpraw w języku hebrajskim dzieło, które w świecie naukowym przez długi czas wielką odgrywało rolę, skwapliwie czytane przez uczonych chrześcian i Żydów. Dziełu swemu nadał tytuł „Chizuk Emunah“ (Wzmocnienie wiary). Zawiera ono apologię Judaizmu, obok poważnej krytyki Nowego Testamentu. Z treści dzieła pełnego erudycyi, przekonać się można, że Izaak z Trok gorliwie studyował prace Marcina Czechowicza, Szymona Budnego, Mikołaja Paruta, socyanina włoskiego, i innych autorów liberalnych. Praca Izaaka była z początku wielokrotnie przepisywaną i w ten sposób rozeszła się po całym świecie. Rękopisy podobne znajdują się obecnie w niektórych głównych bibliotekach publicznych. Drukiem dzieło „Chizuk Emunah“ ogłoszone dopiero zostało przez uczonego niemieckiego Jana Krzysztofa Wagenseila w Altdorfie r. 1681 w przekładzie łacińskim wraz z innemi rozprawami podobnej treści pod tytułem „Tela ignea satanae“ (Ogniste strzały szatana). Dzieło Izaaka wyszło prócz tego w oryginale w Amsterdamie roku 1705 i we wielu jeszcze innych miejscach, później w Anglii z przekładem na język angielski, a w Niemczech z przekładem niemieckim Deutscha. Inne prace Izaaka nie są znane. Za życia już powszechnie poważany dla swej głębokiej wiedzy, mąż ten umarł roku 1598 w Trokach i tamże pochowany.
