Słownik biograficzny uczonych Żydów Polskich/Meir ben Gedalia z Lublina
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Słownik biograficzny uczonych Żydów Polskich |
| Podtytuł | XVI, XVII i XVIII wieku |
| Data wyd. | 1905 |
| Druk | Piotr Laskauer i S-ka |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Inne | Cały tekst |
| Indeks stron | |
Wnuk słynnego kabalisty rabi Aszera, rabina krakowskiego, a syn rabi Gedali, urodził się Meir roku 1558, prawdopodobnie w Lublinie. Niezwykle uzdolniony, budził już w młodym wieku podziw uczonych, a gdy poznał go bliżej rabin krakowski, Izaak Szapiro–Kohn, dał mu swą córkę za żonę. Następne Meir kształcił się dalej w nauce talmudycznej pod kierunkiem swego teścia, po śmierci którego, nie mając jeszcze trzydziestu lat, mianowany został rabinem i rektorem szkoły talmudycznej w Krakowie. Po wielu latach urzędowania w Krakowie, gmina lwowska obrała go swym rabinem. Posadę tę zaszczytnie piastował do roku 1613. Przez ostatnie lata swego życia (1613 — 1616) był rabinem w Lublinie, i tam skończył żywot pełen pracy i walk. Rabi Meir, dzięki swej energii, wielkiej wiedzy i prawemu charakterowi, kierował życiem religijnem Żydów krakowskich i lwowskich. Miał setki uczniów. Prawie wszyscy znaczniejsi późniejsi rabini polscy wyszli z jego szkoły. Jako rabin przewodniczył on nietylko swej gminie, lecz prawie całemu judaizmowi i po za granicami kraju. Nieporównany erudyta, posiadał on przytem umysł bystry i krytyczny. Zarówno w życiu, jak i w jego pismach, przejawia się organizacya umysłowa nader oryginalna i energiczna, charakter samodzielny, krytyczny, a nieraz nawet lekceważąco traktując zdania niektórych powag naukowych w kwestyach religijnych. Żarliwy ortodoksa, lecz gwałtowny przeciwnik zawiłej kazuistyki, z pewną bezwzględnością zachowywał się także w obec twórców „Szulchan Aruchu“. Tłómaczył Talmud na swój sposób, nie krępując się wcale zdaniami i objaśnieniami innych uczonych, z przeciwnikami miewał utarczki literackie, w których poznajemy go jako namiętnego polemistę. Obok niezmordowanej działalności rabinicznej i nauczycielskiej, był on jednym z najpłodniejszych, najpoczytniejszych i najpopularniejszych autorów swego czasu. Napisał „Nowele“ do całego talmudu p. t. „Meir Ene Chachamin,“ które od kilkuset lat drukują w licznych wydaniach Talmudu. Zbiór responzów p. t. „Manhir Ene Chachamim“, obok specyalnego znaczenia dla talmudzistów, jest cennem źródłem wiadomości o ówczesnym stanie kultury wśród polskich Żydów. Praca ta doczekała się kilku wydań, naprzód w Wenecyi, roku 1618, w Metzu roku 1769 i w Sudziłkowie roku 1839. Inne jego prace treści talmudycznej i homiletycznej przechowane są w rękopisie w różnych bibliotekach publicznych. W Lublinie istnieje dotychczas synagoga, nosząca nazwę „Maharam,“ a pochodząca z czasu, w którym rabbi Meir był tam rabinem. Grób jego, otoczony wielką czcią przez Żydów, znajduje się na starym cmentarzu żydowskim w Lublinie.
