Słownik biograficzny uczonych Żydów Polskich/Isserles Mojżesz (zwany Rema)
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Słownik biograficzny uczonych Żydów Polskich |
| Podtytuł | XVI, XVII i XVIII wieku |
| Data wyd. | 1905 |
| Druk | Piotr Laskauer i S-ka |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Inne | Cały tekst |
| Indeks stron | |
Jeden z najznakomitszych i najuczeńszych rabinów w Polsce, był synem również uczonego męża Izraela Isserlesa. Urodził się w Krakowie około roku 1520, gdzie też pobierał nauki, niewyjeżdżając z kraju. Przez lat dwadzieścia był przełożonym słynnej naówczas szkoły talmudycznej w Krakowie. W młodym jeszcze wieku prowadził dysputy w kwestyach religijnych i ogółowo naukowych z najbieglejszymi talmudzistami świata cywilizowanego. Będąc w kraju i za granicą ceniony i poważany dla swej erudycyi, często odwoływano się doń o rozwiązanie zawiłych kwestyi religijnych. Pomimo, że był nadwyczaj pobożnym i należał do partyi najbardziej ortodoksyjnej, hołdował on jednakże naukom świeckim, zwłaszcza filozofii, których studyowanie swym współwyznawcom gorąco zalecał. Przez długie lata piastował urząd sędziego przy rabinacie krakowskim. Mojżesz Isserles był bardzo płodnym pisarzem, wydał dużo dzieł wielce przez Żydów całego świata cenionych. Wymienimy tu kilka z najsłynniejszych jego prac literackich, a mianowicie: „Mechir Jajin“, komentarz do biblijnej księgi „Estery“, wydrukowany we Włoszech, w Kremonie
r. 1559 in 4–o. „Darke Moszeh“ (Drogi Mojżesza), „Torath Chatath“ (Nauka o ofierze grzesznej), doczekała się kilku edycyi w Krakowie r. 1570 — 1577 — 1591 in 4–o. „Torath ha–Olah“ (Nauka o całopaleniu) — autor podaje tu budowę starożytnej świątyni Jerozolimskiej, wszystkich jej części wewnętrznych, składanych Bogu ofiar i różnych obrządków, a objaśnia wszystko symbolicznie i filozoficznie. Dzieło to wyszło w Pradze Czeskiej r. 1570. Lecz najpopularniejsza i najbardziej znana i ceniona jego praca, to glossy (Hagahoth) do Szulchan Aruchu, znane także p. t. „Mapah“. Glossy te albowiem stały się miarodajnemi dla praktyki religijnej Żydów polsko–niemieckich. Dalej należy wymienić jego „Seeloth u–Teszuboth.“ W dziele tem, w formie listów, autor wyłuszcza decyzye rabiniczne, rozstrzygające najważniejsze kwestye religijne, zaszłe w kraju i zagranicą. Dzieło to wyszło w Krakowie r. 1640 u drukarza Menachema ben Nachum Mojżesza, in 4–o, w Homburgu r. 1710 i w tymże roku w Hanau. Isserles wydał jeszcze dużo innych cennych dzieł, a kilka pozostało po nim w rękopismach. Niezwykle uczony ten mąż, powszechnie żałowany, umarł w Krakowie 1 Maja r. 1572 i tamże pochowany został.
