Ruch kobiecy w Polsce/Poetki, dramatopisarki i publicystki
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Ruch kobiecy w Polsce |
| Wydawca | Gebethner i Wolff |
| Data wyd. | 1909 |
| Druk | Piotr Laskauer i S-ka |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Inne | Cała część I Cały zbiór |
| Indeks stron | |
Niemniej liczny mamy zastęp poetek współczesnych. Po za Marją Konopnicką wybiły się: Marja Grossekowa, Marja Komornicka, Jadwiga Marcinowska, Krzyżanowska, Marja Markowska, Bronisława Ostrowska, (Edma Mierz) Savitri, (Hanna Elzenberg), Zofja Rygier-Nałkowska, Maryla Wolska (D. mol), Franciszka Arnsztajnowa, Jaskółka (Jadwiga Zeitheimówna), Marja Kazecka, Liljana (Hufnaglówna), Stefanja Podhorska Okołow, Bożymir (Joanna Okołowowa), Marja Dynowska, Szczęsna (Józefa Cybulska), Ida Pilecka, Anna Sokołowska, Cecylja Stattlerowa, Helena i Klementyna Stattlerówny, Marja Stattler-Jędrzejewiczowa, Helena Ceysingerówna, Stanisława Korczak Popławska, Ewelina Badowska, El-ka, Anna Kłopotowska, Róża Hemplówna, Helja (M. Cz. Przewóska), Marcelina Kulikowska, F. Morzycka, Adela Hanicka, Agi-Wdaj, Felicja Sochaczewska, Jadwiga Lipińska, Wanda Nawrocka.
Zmarły w ostatnim ćwierćwieczu: Marja Ilnicka, Seweryna Duchińska, Pruszakowa, Marja Bartusówna, Kaźmiera Zawistowska, Bronisława Wieliczkówna, Olga Korpaczewska.
Do najmłodszych poetek naszych należą: Sława Pruszyńska, Maryla Czerkawska, Zofja Ułaszynówna, Janina Górska, Anna Łubieńska (Wentworth), Marja Poraska, Janina Różańska, Wanda Stanisławska, Stefanja Tuchołkowa, Ge-A. (Ginalska), Julja Kreczyńska i t. d.
Dramat najmniej liczy przedstawicielek. Na czele autorek z tej dziedziny w ostatnim ćwierćwieczu po za zmarłą Elżbietą Bośniacką (Juljan z Poradowa), której „Obrona Częstochowy“ od lat kilku nie schodzi z afisza, stanęły: Zofja Mellerowa, Gabryela Zapolska (Maskoff), Jerzy Horwat (Marja Szeliga), Helena Ceysingerówna, Irena Mrozowicka, Zofja Wójcicka Chylewska, Jadwiga Marcinowska.
Do najmłodszych dramatopisarek należą: Al. Ożyński (Janina Mannowa), Anna Sokołowska, (Mieczysław Awdańcz), M. Al. Walewska (hr. Wielopolska), Helena Szarska, K. Łozińska. Dramaty książkowe napisały: Jerzy Orwicz (Witeź Iwo), Maryla Wolska, Deotyma (Wanda). Obrazy dramatyczne wydały: Marja Lipska, Marcelina Kulikowska, Moers (Paulina Tuszewska), Zofja Rzepecka, Stanisława Szadurska, Marja Zielewiczowa, Turzyma Paulina Kuczalska-Reinschmit, Rybicka i inne.
Publicystki nasze rekrutują się przeważnie z pomiędzy powieściopisarek, nowelistek, poetek, autorek dramatycznych, którym nie wystarcza obraz, przenośnia: zabierają głos w najbardziej palących sprawach, aby oddziaływać na sąd ogółu, doraźnie. El. Orzeszkowa przemawiała ze szpalt dzienników we wszystkich przełomowych chwilach społecznego bytu naszego. Do wybitniejszych jej prac publicystycznych należą rozprawy: „O kobiecie“, „List do kobiet niemieckich,“ „Kosmopolityzm i patryotyzm,“ „Żydzi i kwestja żydowska“. M. Konopnicka (Humanus, Jan Waręż) odezwami swemi niejednokrotnie poruszała społeczeństwa całe. Podczas sprawy Wrzesińskiej płomienne jej słowa wywoływały we Włoszech protest przeciw gwałtom pruskim, podpisany przez 120 000 osób[1]. Większość beletrystek naszych obdarzona jest silnym nerwem publicystycznym. Stale z pomiędzy nich w dziennikarstwie pracują: Marja Szeliga (Bol. Sarjusz, Ciocia Marynia), Eugenja Żmijewska, Róża
Hemplówna, Marja Łopuszańska, Marja Dulębianka, Teresa Prażmowska, Helena Ceysingerówna, M. Al. Walewska (hr. W.).
Na czele wybitnych, zawodowych publicystek naszych stoją: Iza Moszczeńska, J. Oksza (J. Kisielewska), Melanja Rajchmanowa (Almaviva, Witold Janicki, J. Orka, Skiba), St. Poraj (St. Bojarska), Z. Sejdlerowa, M. Turzyma[2], Paulina Kuczalska Reinschmit, Bronisława Neufeldówna, Antoszka (Smiskowa), N. Jastrzębska, M. Łaganowska, Teodora Męczkowska, Marja Karczewska, Róża Centnerszwerowa, W. Kiślańska, J. Szczawińska-Dawidowa, J. Krzyżanowski (Józefa Kodisowa), M. Posner-Garfeinowa, dr. Fel. Nossig, Stefanja Laudynowa, Anna Neumanowa, Teresa Lubinska, dr. Balsigerowa, Iza Zielińska, Zofja Wołowska, Z. Bielicka, Julja Terpiłowska (J. T. z za Buga), kand. fil. Kaźmira Proczkówna, Wanda Reutówna, Stefanja Wotowska, Lucyna Kotarbińska (K. Lucyńska), Cecylja Zyberk-Platerówna, Zofja Hartinghowa, Irena Kosmowska, d-rowa Kosmowska, Br. Włodkówna, Rzepecka.
Dorywczo zasilają dzienniki lub wygłaszają referaty na tematy żywotne u nas i w Galicji pp.: Zofja Sadowska, Chmielińska, Z. Kęczkowska, Jadwiga Mizerówna, Marja Woźniakowska, M. Zawiszyna, Regina Lilienthalowa, dr. Bassakówna, Eleonora Chełmicka, Srokowa, Józefa Gebethnerówna, Aniela Aleksandrowiczówna, Kaźmiera Ostachiewiczowa, Helena Scherrowa, A. Grodzińska, dr. S. Franciszka Perlmutter, Marja Sobolewska, Jadwiga Krausharowa, Kraszewska, Wanda Hersówna, Ignacja Piątkowska, Wieniawa (Stan. Zaleska), Emilja Bohowiczowa, Felicja Woynowa, Konstancja Skirmuntowa, Marja Faleńska, Melanja Parczewska, Gabryela Biernacka Piasecka, Marja Gałczyńska i inne.
Pierwszą reporterką u nas była Fela Kaftalowa. Obecnie jest ich już kilkanaście. Sprawozdania z odczytów i posiedzeń w prasie bieżącej podają pp.: Zofja Śliczniakowska, Rzecznikówna i inne.
