Samarytanie, mieszkańcy Palestyny zachodniej, ludność, powstała po zdobyciu państwa izraelskiego przez Assyryjczyków (r. 722 przed Chr.) ze zmieszania pozostałych tam Żydów z kolonistami, osiedlonymi przez zdobywców. Po powrocie Żydów z niewoli babilońskiej (r. 536 przed Chr.) chcieli wziąć udział w odbudowie świątyni jerozolimskiej. Nie zostali dopuszczeni przez Żydów, którzy odnosili się do nich z pogardą, jako do obcoplemieńców. Wskutek tego wybudowali osobną świątynię na górze Garizim i utworzyli osobną społeczność religijną. Dotychczas istnieje gmina samarytańska w Nablus, dawniejszem Sichem. Religja ich nie różni się zasadniczo od religji żydowskiej. Z ksiąg Starego Testamentu uznają tylko pentateuch i wyłączają z wiary wszelki antropomorfizm. Wierzą w sąd ostateczny i zmartwychwstanie ciał, w istnienie nieba i piekła, duchów dobrych i złych.
