Czyściec w terminologji kościelnej oznacza pozaświatowy pobyt lub stan dusz ludzkich, które nie mogą wnijść do nieba przed zupełną ekspiacją za grzechy powszednie i przed odcierpieniem tej kary doczesnej, której nie zdołali odcierpieć za życia. Dogmat katolicki nakazuje wiarę w istnienie czyśćca i w możność niesienia pomocy duszom w czyśćcu cierpiącym przez modlitwę i dobre uczynki. Konsekwencją nauki Lutra o usprawiedliwieniu przez samą wiarę i o bezskuteczności dobrych uczynków jest także odrzucenie wiary w czyściec, jakkolwiek i pod tym względem zdania teologów protestanckich są podzielone, a mianowicie Melanchton i jego szkoła, niektórzy t. zw. ortodoksi i nowoluteranie, jak Harless i Vilmar, zbliżają się do nauki katolickiej o czyśćcu.
