M. Arcta Słownik ilustrowany języka polskiego/Ręka

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
<<< Dane tekstu >>>
Autor Michał Arct
Tytuł M. Arcta Słownik ilustrowany języka polskiego
Wydawca M. Arct
Data wyd. 1916
Miejsce wyd. Warszawa
Źródło Skany na Commons
Inne R – wykaz haseł
R – całość
Indeks stron
Strona w Wikisłowniku Strona w Wikisłowniku

Ręka, górna kończyna u człowieka od łopatki do końca palców, a. ściślej: od końca palców do przedbarku (2 fig.): napiąstek z palcami, garść, przy garść: prawa r. = prawica, lewa r. = lewica; mieć, trzymać co w r-u = w rękach; być w trzecich, czwartych r-ach = u trzeciej, u czwartej osoby; prawa r. = prawa strona, lewa r. = lewa strona: pracować r-ą = fizycznie; prowadzić kogo pod r-ę, wziąć kogo pod r-ę, na r-ce, podać komu r-ę; wyciągać do kogo r-ce = witać go, prosić o co; przen., żebrać; nosić kogo na r-ach = piastować; przen., pieścić, okazywać wielką serdeczność, gościć z całą serdecznością; przyjąć co z pocałowaniem r-i = z uniżoną wdzięcznością; umywać od czego r-ce = zrzucać z siebie odpowiedzialność za co, nie chcieć brać w czym udziału; wznosić r-ce do Boga, do nieba = prosić a. dziękować za co w modlitwie; podnosić na kogo r-ę = targać ś. na jego życie, czynić na niego zamach, chcieć go uderzyć; opuszczać r-ce = oddawać ś. zniechęceniu; lepszy wróbel w r-u, niż sokół na sęku = lepsza korzyść mała, a pewna, niż wielka, a wątpliwa; z gołą r-ą = bez kija; z próżną r-ą, z próżnemi, gołemi r-ami = bez podarunku, bez pieniędzy, bez jałmużny; jakby r-ą odjął = mówi ś. o bólu, który nagle ustaje, o chorobie, która nagle znika; umrzeć na czyich r-ach; dać, wyliczyć komu na r-ę = dać gotówką; wkładać na kogo r-ce = poświęcać go, błogosławić go; za r-ce ś. brać = trzymać ś. razem, jednoczyć ś. we wspólnym działaniu; dawać na co r-ę = przyrzekać; oddać komu r-ę = wyjść za niego za mąż; przyrzekać komu swą r-ę = zaręczać ś. z nim; prosić pannę o r-ę = oświadczać ś.; starać ś. o r-ę panny = konkurować; r. r-ę myje, noga nogę wspiera = o wzajemnych usługach; podawać sobie r-ce = na znak zgody, przymierza, przyjaźni i t. p.; daj r-ę! = nie gniewaj ś.; do rąk oddać = wręczyć; do rąk własnych (na adresie listu, przesyłki) = do doręczenia adresatowi. nie zaś innej osobie; nie podawać komu r-i = uznawać go za człowieka niehonorowego, niegodnego; robota pali mu ś. w r-u = pracuje niezmiernie szybko, z zapałem; cudze r-ce lekkie ale nieużyteczne = wyręczając ś. kim, nic nie można należycie zrobić; na r-ce komu patrzeć = baczyć, żeby nie ukradł; ma smołę w r-u, ma długie r-ce = kradnie; posmarować komu r-ę = dać mu łapówkę; szczęście samo mu idzie, lezie w r-ce = dostaje mu ś. bez jego starania; dostawać coś do rąk = otrzymywać co; wpadło mi w r-ce = dostało ś.; mieć hojną r-ę = być hojnym w obdarzaniu; podawać sobie z r-i do r-i, z rąk do rąk = jeden drugiemu, koleją; mieć ciężką r-ę = mocno uderzać, bić boleśnie, być skąpym, nieuczynnym; mieć rozwiązane r-ce = móc robić, co ś. podoba, nie będąc do niczego zobowiązanym; kupować co z wolnej r-i = nie na licytacji; dać, dostać co ciepłą r-ą = przed śmiercią, bez testamentu; lecieć, przelewać ś. przez r-ce = padać, tracąc przytomność, z osłabienia; od r-i = na poczekaniu, natychmiast, bez zwłoki; mieć co pod r-ą = napodorędziu, tuż przy sobie; na r-ę = dogodnie, poręcznie, zgodnie z życzeniami, po myśli; nie na r-ę = niedogodnie, nie wczas; wyjść z czego obronną r-ą = bez szwanku, bez szkody; wyzwać na r-ę = na pojedynek bronią sieczną; moja, jego r. = pismo, charakter pisma; widać w tym jej r-ę = jej współudział, jej robotę; przyjąć kogo z otwartemi r-ami = gościnnie, serdecznie; jak r-ą machnął = w mgnieniu oka; mieć r-ce związane = nie móc postępować samodzielnie; przyłożyć do czego r-i = pracy, starania; to przyjdzie na moje r-ce = będę musiał to zrobić; wypuścić co z rąk = stracić lekkomyślnie; na swoją r-ę co robić = samodzielnie, na swój rachunek; w twoje r-ce! = przepijać do kogo; przy mnie r., jestem na r-u = w kartach: na mnie kolej zadawania karty; r.! = przy licytacji preferansowej: utrzymywanie się przy licytacji, nie podnosząc koloru, prawo, przysługujące tylko temu graczowi, który jest na ręku; moc, możność, potęga, siła, i przemoc, zwierzchność, władza, posiadanie; jarzmo: mieć co w swoich r-ach = zawładnąć czym; dostać kogo, co w swoje r-ce = zagarnąć, wziąć w niewolę, uczynić zależnym od siebie; wyrwać ś. z czyich rąk = odzyskać swobodę; to jest w twoich r-u = od ciebie zależy; mieć w r-u co = być czego pewnym; wziąć co w i swoje r-ce = pod swój zarząd; wpaść w czyje r-ce = znaleźć ś. w zupełnej od niego zależności; nie puszczać z rąk = korzystać; r. sprawiedliwości = wymiar sprawiedliwości; r. świecka = sądy świeckie, nie duchowne; osoba działająca; grać na fortepjanie na dwie r-ce, na cztery r-ce = w jedną, w dwie osoby; niech r. Boska broni! = Pan Bóg; dzieło rąk jego = jego dzieło; kupić co z pierwszej, z drugiej r-i = wprost od producenta, od pierwszej, od drugiej osoby; brak rąk do pracy = pracowników; przysyłać list na czyje r-ce = za czyim pośrednictwem; przepisywać co na dwie, na trzy r-ce = robić dwie, trzy kopje, przez dwie, trzy osoby; pomoc, wsparcie, jałmużna: podać komu r-ę = udzielić mu wsparcia, dopomóc pieniędzmi; patrzeć komu na r-ce = oczekiwać pomocy materjalnej od niego; przen., prawa r. = pomocnik, wyręczyciel, człowiek zaufany; jedna z czterech kończyn u małp.


Tekst jest własnością publiczną (public domain). Szczegóły licencji na stronie autora: Michał Arct.