Listy Annibala z Kapui/List 2

Dodaj linki
Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
<<< Dane tekstu >>>
Autor Giovanni Paolo Campana
Tytuł Listy Annibala z Kapui, arcy-biskupa neapolitańskiego, nuncyusza w Polsce, o bezkrólewiu po Stefanie Batorym i pierwszych latach panowania Zygmunta IIIgo, do wyjścia arcy-xięcia Maxymiliana z niewoli
Podtytuł z dodatkiem objaśnień historycznych, i kilku dokumentów, tyczących się tejże epoki dziejów polskich oraz z 10 podobiznami podpisów osób znakomitych
Wydawca Ig. Klukowskiego Xięgarza
Data wyd. 1852
Druk J. Unger
Miejsce wyd. Warszawa
Tłumacz Aleksander Przezdziecki
Inne Cały tekst
Pobierz jako: EPUB  • PDF  • MOBI 
Indeks stron
›››


2.

LIST PROWINCYAŁA JEZUITÓW POLSKICH

15 Stycznia 1587 r.

Nowiny z Inflant. — Poddanie się Rygi otoczonéj wojskami i warowniami Polskiemi.


Król Polski przed śmiercią wydal wyrok na mieszkańców Rygskich, którzy nie stawili się na cytacyą wydaną im z powodu buntu[1]. Tym wyrokiem pozbawił ich wszystkich przywilejów; a w tymże czasie posłał do 3,000 piechoty i kilkaset koni z P. Pękosławskim, Kommissarzem Generalnym Inflantskim, dla założenia warowni przy ujściu rzeki Dzwiny, naprzeciwko innéj fortecy swojéj, zwanéj Dynamunda; ażeby okręta Duńskie i Szwedzkie nie mogły do Rygi przypływać, chyba kiedy, i o ile Król zechce[2]. Dla założenia pomienionéj warowni, poszło do 2,000 kopaczów, którzy sypiąc tarasy, groble, budując kosze (gabbioni) zrobili z tego fortecę. Za pomocą téj fortecy piechota i konnica otoczyła miasto, stojąc po wsiach i domostwach okolicznych, i dostając żywność, nie gwałtem ale uczciwym sposobem. Po śmierci Króla, Rzeczpospolita poszła za tymże przykładem; a żołnierze zostawszy na około Rygi, bez najmniejszego gwałtu sprawili naprzód, że niejaki Ghizyusz, autor owego buntu, obrany Sekretarzem przez pospólstwo, uciekł aż do Wittemberga[3], mieszczanie upokorzyli się bardzo, i już przyjmują polaków do miasta; a OO. Jezuici, którzy mają tu kościoły Śgo Jakóba i Śtéj Magdaleny[4] odprawują swoje nabożeństwo bez przeszkody żadnéj wychodzą i wracają swobodnie, i nic złego nie stało się nikomu[5]. Co do reszty Inflant, w Wolmarze, głównéj rezydencyi Biskupa Wendeńskiego, pomieniony Biskup[6] nieco jest chory, ale niebezpieczeństwa nie masz. Kollegium i Seminaryum założone przez Króla przystępują do nawracania dusz swobodnie, i jak do tychczas bez przeszkody. To samo dzieje się w Połocku, mieście o cztery dni drogi od Wilna, ku Moskwie, i wreszcie Litwy i Polski co do spraw Towarzystwa, przynajmniéj po dziś dzień. W Wilnie, miasto dało 800 żołnierzy, a spokojność w niém największa.






  1. ↑ Bunt ten zajął się w Rydze r. 1585 z powodu wprowadzenia nowego Kalendarza Gregoryańskiego, z woli Króla Stefana przez Magistrat miasta Rygi. Pospólstwo podburzone przez Predykantów, rzuciło się na domy Burgrabiego Królewskiego Eikiusza, i innych mieszczan katolikom przychylnym, złupiło je i przymusiło Magistrat do zniesienia nowo wprowadzonego Kalendarza, a O. O. Jezuici schronili się do zamku, z którego Kardynał Radziwiłł Namiestnik Inflantski udał się do Kiesi (Wenden). Mieszczanie mianowali dowódzcami swemi, Marcina Gizyusza, z pospólstwa Rygskiego i Jana Brinka, Belgijczyka (ob. Sulicovii Commentarius Rerum Polen: str. 148. Reinholdi Heidensteinii Rerum Polon etc. Wyd. Franktfur. 1672 r. str. 237—239. Hylzena Inflanty str. 214—217, Litterae Societatis Jesa 1536—1587. Collegium Rigeuse str. 167—178.
  2. ↑ Twierdzę tę zbudował Szymon Genga z Urbino, Inżynier wojskowy w służbie Stefana Batorego, a którego wiele listów ciekawych z Polski pisanych znajduje się w Archiwum Medyceuszów we Florencyi. W jednym z nich datowanym: „z Nowéj Twierdzy nad rzeką Dzwiną 7 Stycznia 1587 r., a pisanym do Belizaryusza Vinta Sekretarza Wielkiego Xięztwa Toskańskiego pisze: Po śmierci Króla, doprowadziłem do końca budowę twierdzy, którą tu z rozkazu jego budowałem przeciw Ryżanom dla zamknięcia im morza, a to za zgodą Senatu (Ciampi Bibliografia Critica Tom I. str. 128).
  3. ↑ Heidenstein pisze, że Gizyusz do Szwecyi uciekł.
  4. ↑ Kościół Ś Jakóba i drugi Ś. Magdaleny Zakonnic Cystersek oddane zostały Katolikom z rozkazu Stefana Batorego 1 Maja 1582 roku, danego na imie Jana Dymitra Solikowskiego, Sekretarza J. K. M. Rozkaz ten wydrukował Sebastyan Ciampi (Bibliografia Critica T. I. str. 262) z Mss. Biblioteki Watykańskiéj (Mss. Vaticani 5469) pod tytułem: Livoniae Commentarius Gregorio XIII Scriptus ab Antonio Possevino de Societate Jesu; którego kopia znajduje się w moim zbiorze.
  5. ↑ Późniéj jednak znowu odebrali Ryżanie kościoły Jezuitom, i ledwie w lat 5 późniéj, za dekretem Kommisarzy Królewskich oddali (ob. Hylzena str. 219).
  6. ↑ Jędrzéj Patrycy Nidecki, Biskup Wendeński, mąż uczony. W tymże 1587 roku umarł; chociaż Starowolski (Scriptorum Polonicorum Hecatontos) już w r. 1583, a inni dopiero w 1593 r. umierać mu każą. Sprawa o administracyą Biskupstwa Wendeńskiego, i o zatrzymanie rzeczy i spisanie Inwentarza po zmarłym Biskupie Jędrzeju Patrycym Nideckim znajduje się w Aktach Nuncyatury, Annibala di Capua z r. 1587 w Archiwum Główném pod Nr. 4. Przed nim w 1582 r. nominowany był Biskupem Wendeńskim Alexander Mieliński Opat Trzemeszneński (ob. Dogiela T. V. str. 317); do którego Possewin pisał list z radami co do zarządu nowego Biskupstwa, kopia tego listu, z Mss. Vatic. 5469 jest w moim zbiorze. Mylnie Hylzen (w Inflantach) każe mu krótko po Nideckim na stolicy Wendeńskiéj zasiadać.





Tekst jest własnością publiczną (public domain). Szczegóły licencji na stronach autora: Annibale di Capua i tłumacza: Aleksander Przezdziecki.
Źródło: „https://pl.wikisource.org/w/index.php?title=Listy_Annibala_z_Kapui/List_2&oldid=3547840”