Przejdź do zawartości

Konstytucja Wolnego Miasta Krakowa i jego okręgu

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
>>> Dane tekstu >>>
Tytuł Konstytucya Wolnego Miasta Krakowa i Jego Okręgu
Data wyd. 11 września 1818 roku
Miejsce wyd. Kraków
Źródło Skany na Commons
Inne Pobierz jako: EPUB  • PDF  • MOBI 
Uwagi Rozszerzona wersja konstytucji z 1815 roku.
Okładka lub karta tytułowa
Indeks stron
Artykuł w Wikipedii Artykuł w Wikipedii
KONSTYTUCYA
Wolnego Miasta Krakowa
i Jego Okręgu.


ARTYKUŁ 1.
Religia Katolicka Apostolska Rzymska, ( wyznawana od większey części Mieszkańców Wolnego Miasta Krakowa i Jego Okręgu, ) utrzymuie się iako Religia Kraiu. Będzie zawsze przedmiotem szczególnieyszych starań Rządu, nieuwłaczaiąc w niczém wolności innych wyznań chrześciańskich, które wszystkie bez żadnego wyłączenia będą mogły bydź wyznawanemi wolno i publicznie pod Opieką Rządu.
ARTYKUŁ 2.

Wszystkie wyznania chrześciańskie nie stanowią żadney różnicy w prawach towarzyskich.

ARTYKUŁ 3.

Prawa teraźnieysze Rolników będą utrzymane. Każdemu Wieśniakowi wolno iest przenieść Osobę swoię, równie iak swoię własność wedle form ustawami przepisanych. Stósunki Włościanina względem Właściciela gruntu stanowi Umowa bądź domniemana bądź wyraźna; równie pierwsza iak druga ściśle zachowywaną bydź powinna. Wzglednie ziemi onemu do uprawienia użyczoney, uważać go należy iako Dzierżawcę, opłacaiącego dzierżawę swoię bądź to pieniędźmi, bądź ziemiopłodami, bądź też posługami osobistemi. Równie Właścicielowi iak Dzierżawcy wolno iest zrzec się umowy domniemaney i zawrzeć nowe umowy. Każdy Rolnik ma nie zaprzeczoną zdolność używania wszelkich praw cywilnych i politycznych bądź czynnych ( actifs ) bądź biernych ( passifs ) ieżeli posiada własności przez Konstytucyą żądane. W obliczu prawa wszyscy Obywatele są równi i wszyscy zostaią pod równą onegoż opieką, bez żadney różnicy stanów lub kondycyi.

Prawo także opiekuie się Cudzoziemcami, którzy mięszkaią i mięszkać będą w Wolném Mieście Krakowie i iego Okręgu; wyiąwszy ludzi z pod broni uszłych, lub od Prawa ściganych, którzy zbiegami.
Po przemięszkanych pięciu latach przy sprawowaniu się nie naganném, i po nabyciu własności, cudzoziemcy będą używać Praw społecznych i politycznych, i będą mogli bydź mianowanemi na Urzędy publiczne. Senat iednakże mocen iest przeciąg ten czasu skrócić, lub z własney woli nadać prawo Obywatelstwa iakiemu bądź Cudzoziemcowi.
Każdemu Obywatelowi wolno iest opuścić Oyczyźnę.
Pod Opieką Prawa zostaią także wyznania tolerowane.

ARTYKUŁ 4.

Rząd wolnego Miasta Krakowa i iego Okręgu zostaie w Senacie, złożonym z dwunastu Członków nazwanych Senatorami, i iednego Prezesa. Senat sprawuie w całey zupełności Władzę wykonawczą. Wszelka Władza wykonywaiąca lub administracyina od Niego tylko pochodzić może.
Prawo ułaskawienia od wszelkich kar służy w części Senatowi, w części zaś Prezesowi Senatu. Początkowanie tegoż prawa poruczonym iest Prezesowi iako Naczelnikowi Rządu; ieżeli Prezes nie użyie prawa uczynienia wniosku za ułaskawieniem winowaycy: prawo w tém razie wykonane zostanie. Jeżeli zaś przeciwnie, użyie swoiey Prerogatywy, zapytanie, czyli kara ma bydź w zupełności odpuszczoną, lub w iaki sposób zwolnioną, rotstrzygnioném będzie większością głosów w Senacie. Trybunał winien będzie oznaymić Pretesowi Senatu w przeciągu dwudziestu czterech godzin o każdym Wyroku pociągaiącym za sobą karę śmierci, i oczekiwać będzie rozkazu Naczelnika Rządu wcelu wykonania iego.

ARTYKUŁ 5.

Dziewięciu Senatorów licząc w to Prezesa, będzie obranych od Zgromadzenia Reprezentantów. Czterech zaś wybranych zostanie przez Kapitułę i Uniwersytet; zktórych każda ma prawo mianować z pomiędzy siebie po dwoch Członków do zasiadania w Senacie; iednego dożywotnie, drugiego do czasu. Każdy Obywatel Wolnego Miasta Krakowa i iego Okręgu, posiadaiący własności i warunki Art: 19. Konstytucyi przepisane, może się podać za kandydata na Urząd Senatora lub Prezesa, do Deputacyi Seymowey w tym zamiarze wybraney. Ta zaś sprawdziwszy uzdatnienia iego, ułoży listę Kandydatów, i wręczy ią Prezyduiącemu w Zgromadzeniu Reprezentantów, który takową ogłosiwszy, wezwie Reprezentantów do wyboru sekretnemi kreskami. Większość głosów stanowić będzie obior; w razie zaś równości kresek, Prezyduiący w Zgromadzeniu kreską swoią równość tę rozwiąże.

ARTYKUŁ 6.

Sześciu Senatorów będzie dożywotnich. Prezes Senatu zostanie w Urzędowaniu przez lat trzy, lecz może bydź na nowo obranym, również iak Senatorowie. Połowa Senatorów czasowych wyidzie w każdym roku z Senatu, zostawuiąc mieysce nowo obranym. Senatorowie czasowi delegowani od Kapituły i Uniwersytetu zmieniać się co rocznie będą. Z pomiędzy czterech pozostałych Senatorów czasowych ieden tylko wychodzić corocznie będzie, z kolei wiekiem ustanowioney: tak, iż naystarszy z czterech Senatorów naypierwey wybranych wyńdzie dopiero po upłynionych czterech latach, a nowo obrani będą uważanemi za obranych na lat cztery; i że dla nieprzerwania tey kolei, Senator czasowy obrany w mieysce zmarłego lub dostoyność swą składaiącego, zaymie mieysce Poprzednika swoiego, i wyńdzie w ten czas, gdy na tamtego koley przypada. Pierwsza zmiana Senatorów czasowych nastąpiła z dniem 1. stycznia 1817 roku.

ARTYKUŁ 7.

Członki Duchowieństwa Swieckiego i Uniwersytetu, równie iak Właściciele ziemi, domów, lub iakich bądź innych dóbr nieruchomych, ieżeli opłacaią pięćdziesiąt złotych polskich podatku gruntowego, Entreprenerowie fabryk lub rękodzielniow, Kupcy hurtowi, i wszyscy zapisani za Członków Giełdy albo Kongregacyi kupieckiey, Artyści w pięknych sztukach celuiący, to iest znakomici z talentów, znaiomości, lub użytecznych wynalażków i przysług poczynionych handlowi bądź sztukom; Professorowie szkół publicznych, Nauczyciele i inne Osoby trudniące się Instrukcyą publiczną, iak skoro dońdą pełnoletności ustawami przepisaney, mieć będą prawo polityczne obieralności. Będą także mogli bydź obieranemi, ieżeli nadto dopełnią warunków artykułem 19. Konstytucyi oznaczonych.
Rolnikom niemaiącym ieszcze nabytey własności gruntowey, wolno będzie przed nabyciem oney posyłać do właściwych Zgromadzeń Gminnych, z każdey Wsi obeymuiącey więcey niż dziesięc domów wieśniaczych, iednego Chrześcianina zpośrod siebie wybranego, który w imieniu swoich Współmięszkańców sprawować będzie prawo polityczne obieralności. — Wolność iednak ta służyć będzie iedynie mięszkańcom takiey włości, w któreyby niebył żaden Obywatel Prawa tego używaiący.
Wrazie gdzieby było kilku Współdziedziców iedneyże nieruchomości opłacaiącey Skarbowi Publicznemu Złotych polskich pięćdziesiąt Podatku gruntowego, ieden tylko z nich ma prawo obieralności. Prawo to służy naystarszemu wiekiem zpomiędzy nich. Ten iednakże może wedle swey woli ustąpić tego Prawa iednemu z swych Współdziedziców.

Niemaią prawa wotowania w Zgromadzeniach Gminnych chociażby nawet przepisane posiadali własności:

1. Zakonnicy w ogólności iakieykolwiek reguły.
2. Wszelkie Osoby w służbie prywatney będące, przez czas teyże służby.
3. Osoby Wyznań tolerowanych, iako to: Zydzi i tym podobni, dopóki nie nabędą Praw Politycznych.

Nikt do wotowania w Zgromadzeniu Gminném przypuszczonym bydź nie może, ieżeli nie iest zapisanym w Liście Wotuiąjcych przez Senat zatwierdzoney.

Listę Osób Duchowieństwa Swieckiego używaiących Prawa wotowania w Zgromadzeniach Gminnych, układać będzie Konsystorz Biskupi; Listę Akademików, Professorów Szkół publicznych, Nauczycieli, Artystów w sztukach pięknych celuiących, ułoży Uniwersytet; Listę zaś innych Obywateli spiszą Woyci Gmin mieyskich i okręgowych. Wszystkie te listy zostaną sprawdzone i zatwierdzone w Senacie.
Zgromadzeniom Gminnym przewodniczyć będzie Marszałek od Senatu mianowany.

ARTYKUŁ 8.

Senat mianuie do mieysc administracyinych, i odwołuie podług woli Urzędników od siebie postanowionych. Woyci zatém mogą bydź zawieszonemi w Urzędzie przez Senat, lecz odwoływanemi dowolnie bydź przez niego nie mogą, chociaż są Urzędnikami Administracyinemi.
Odwołanie dowolne nie może bydź stanowioném iak tylko dwoma trzeciemi częściami głosów obecnych Senatorów.
Senat mianuie także do wszystkich beneficiów kościelnyph Kollacyi Rządowey, z wyłączeniem czterech Kanoniów w Kapitule wskrzeszonych i nadanych przez Nayiaśnieyszego Cesarza Wszech Rossyi Króla Polskiego.
Cztery te mieysca do mianowania Uniwersytetowi zostawione, będą zachowanemi dla Doktorów Fakultetów, sprawuiących Urzędy Nauczycieli.

ARTYKUŁ 9.

Wolne Miasto Kraków z Okręgiem będzie podzielone na Gminy mieyskie i wieyskie. Pierwsze z nich bądą miały, ile mieyscowość pozwoli, po dwa tysiące; drugie zaś po trzy tysiące pięćset dusz naymniey. Każda z tych Gmin będzie miała Wóyta wolno obranego i obowiązanego wykonywać Rozkazy Rządowe. — Wóyt ten zostawać będzie w urzędowaniu przez dwa po sobie idące lata.
Warunki do zostania Wóytem żądane, są:
1. Pełnoletność.
2. Umieiętność dokładnego pisania, czytania po polsku, i Rachunków.
3. Nie bydź nigdy karanym kryminalnie, ani też w stanie oskarżenia.
Warunki te winny bydź usprawiedliwione przed Marszałkami Prezyduiącemi w Zgromadzeniach Gminnych.
W Gminach wieyskich może bydź kilku Zastępców Wóytów, ieżeli tego okoliczności wymagaią. — Zastępców takowych Senat miannie. Właściciele Wsiów maią przed innemi Pierwszeństwo do tego mieysca.

ARTYKUŁ 10.

W Miesiącu Grudniu każdego roku, poczynaiąc od pierwszego Poniedziałku w tymże miesiącu, będzie Zgromadzenie Reprezentantów, które dłużey nad cztery tygodnie (po odciągnieniu dni Swiąt) to iest: nad dwadzieścia cztery posiedzeń trwać nie będzie mogło. Zgromadzenie to sprawować będzie wszystkie własności władzy Prawodawczey, roztrząsać rachunki roczne administracyi Publiczney, i stanowić co roczny Budget. Rok finansowy zaczynać się będzie z dniem pierwszym Czerwca, a kończyć dniem ostatnim Maja następnego roku. Zgromadzenie Reprezentantów obierać będzie Członków Senatu wedle Artykułu organicznego, tym końcem postanowionego.
Obierać także będzie Sędziów. Mieć będzie prawo na wniesienie iednego z Członków swoich oskarżenia dwoma trzeciemi częściami głosów wszelkich Urzędników publicznych, ieżeli są obwinionemi o kradzierz publicznego grosza, zdzierstwo, albo nadużycie, w sprawowaniu poruczonych im Urzędów; i takowych pod Sąd Naywyższy oddawania.

ARTYKUŁ 11.

Zgromadzenie Reprezentów składać się będzie:
1. Z Deputowanych od Gmin, z których każda obierze iednego.
2. Z trzech Członków delegowanych od Senatu.
3. Z trzech Prałatów delegowanych od Kapituły.
4. Z trzech Doktorow fakultetów delegowanych od Uniwersytetu.
5. Z sześciu Urzędników Poiednawczych w urzędowaniu będących, wziętych z kolei wedle liczby porządkowey ich Okręgów.
Prezyduiący w Zgromadzeniu wybranym będzie z pomiędzy trzech Członków delegowanych od Senatu.

Żaden Proiekt do ustawy bądź nowey bądź zmierzaiącey do zaprowadzenia iakiey zmiany w prawie lub w trwaiącym urządzeniu, nie będzie mógł bydź oddanym pod rozwagę Zgromadzenia Reprezentantów, ieżeli poprzednio nie był udzielonym Senatowi, i ieżeli Ten przełożenia większością głosów nie przyiął. Projekta rzeczone powinny bydź przedstawianemi Zgromadzeniu Reprezentantów do decyzyi przynaymniey w trzynastym dniu Posiedzeń iego, wyiąwszy Budget, rewizyą Rachunków i Ustawy Skarbowe, które winny będą bydź przedstawionemi Zgromadzeniu Reprezentantów naypoźniey w czwartym dniu iego Posiedzeń. Zgromadzenie Reprezentantów nie będzie mogło czynić odmian w proiektach do Ustaw od Senatu przedstawionych, lecz tylko ie w prost przyiąć lub odrzucić.
ARTYKUŁ 12.

Zgromadzenie Reprezentantów trudnić się będzie wrazie potrzeby ułożeniem i przeyrzeniem Kodexu cywilnego, kryminalnego, i postępowania Sądowego. Wyznaczy Komitet maiący to dzieło przygotować, w którem mieć należy słuszne względy na mieyscowości krajowe i ducha Mięszkańców. Dwóch z Członków Senatu będzie przydanych do tego Komitetu. Stanowienie i ogłaszanie Urządzeń Policyinych i administracyinych iest udziałem Senatu.

ARTYKUŁ 13.

Każda pierwotna Ustawa zapadła w Zgromadzeniu Reprezentantow, która należy do nowego Prawodawstwa, potrzebuie do ważności swoiey tylko prostey większości głosow. Na przyszłość zaś każdy projekt do zmiany prawa lub istnieiącego Urządzenia, albo do nowey Ustawy od Senatu ( wedle Art: XI ) przedstawioney, winien będzie bydź w wykonanie wprowadzonym, ani Senat skutków iego wstrzymać nie będzie mocen, ieżeli ta Ustawa przez siedm osmych części wotuiących Reprezentantów przyiętą została. W przeciwnym zaś razie, gdyby proiekt nie był siedmiu osmemi częściami głosów przyiętym: Senat winien będzie skutki iego zawiesić; a ieżeli większością dziewięciu głosów uzna, iż tego publiczne dobro wymaga, będzie mógł poddać go powtórnie pod rozwagę Prawodawców w Zgromadzeniu następuiącego roku zebranych, i na ten czas prosta większość głosów dostateczną będzie do nadania mu mocy Prawa. Jeżeli zdarzenie to tyczeć się będzie Skarbu: prawo upłynionego roku pozostanie w swey mocy aż do zaprowadzenia nowey Ustawy.

ARTYKUŁ 14.

W każdym Okręgu, obeymuiącym przynaymniey sześć tysięcy dusz, będzie ieden Urzędnik poiednawczy, mianowany przez Zgromadzenie Reprezentantów; urzędowanie iego na lat trzy oznacza się. Oprocz obowiązku poiednywania, czuwać będzie z Urzędu nad Sprawami małoletnich, równie iak nad processami tyczącemi się funduszów i własności należących do Kraiu lub Jnstytutów publicznych. W dwoiakim tym względzie porozumiewać się będzie z naymłodszym w wieku Senatorem, któremu wyraźnie porucza się staranie czuwania nad interessami małoletnich, i nad tém wszystkiém, co się spraw odnoszących się do funduszów i własności kraiowey dotycze. W pierwszém znaczeniu Urzędnik poiednawczy przewodniczyć będzie w Kollegiach dla Spraw małoletnich swoiego Okręgu postanowionych, albo w Radach familyinych. Kodex postępowania oznaczy, w iakich przypadkach udawać się On ma do Senatora, który takowe ostatecznie rozstrzygnie. W drugim znaczeniu Urzędnik poiednawczy i Senator proiektować będą informacye potrzebne do Processu, i udzielać pozwolenie do prowadzenia onego. W razie różności zdań w tey mierze, ieżeli rzecz idzie o process Jnstytutów publicznych, Senat stanowić będzie; ieżeli zaś o sprawę małoletnich: zdanie Senatora przeważa. Kierować także będą tokiem tych processów przez Adwokatòw i zapobiegać przerwie ich biegu.

ARTYKUŁ 15.

Będzie Sąd pierwszy Jnstancyi i Sąd Appellacyiny; trzech Sędziów w pierwszey Jnstancyi a czterech w Sądzie Appellacyinym, łącząc w to ich Prezesów, będą dożywotniemi. Jnni Sędziowie dodani każdemu z tych Sądów w liczbie potrzebney stósownie do mieyscowości, zostawać będą w urzędowaniu przez lat dwa tylko.
Ci Sędziowie czasowi zależeć maią od wolnego obioru Gmin w tym sposobie; iż każda Gmina używaiąca Praw politycznych, obierze prócz Kandydata na Sędziów Pokoju, iednego także Kandydata do mieysc Sędziów wychodzących z Trybunału pierwszey Jnstancyi, a iednego do mieysc w Sądzie Appellacyinym, z powodu, iż każde z tych mieysc innych wymaga własności. Zgromadzenie Reprezentantów obierać będzie co lat dwa, lub w razie wakansu, z pomiędzy Kandydatów przez Gminy wybranych potrzebną liczbę Sędziów czasowych, bądź to do Sądu pierwszey Jnstancyi, bądź do Sądu Appellacyinego. Sędziowie czasowi mogą bydź na nowo obieranemi: Dwa te Sądy wyrokować będą we wszystkich Sprawach bez różnicy ich natury, lub stanu osób. Jeżeli Wyroki dwóch Jnstancyi są zgodne w swoich decyzyach: odwołanie się nie ma mieysca. Jeżeli zaś ich decyzye różnią się w treści, albo ieżeli fakultet prawny Uniwersytetu Krakowskiego ( licząc w to wszystkich Doktorów prawa, Członkami tegoż Uniwersytetu będących: ) roztrząsnąwszy Akta processu, uzna iż iest powod uskarżania się na zgwałcenie prawa lub form istotnych procedury w materyi cywilney, ròwnież w wyrokach stanowiących karę śmierci lub infamii, sprawa raz ieszcze odesłana będzie do Sądu Appellacyinego, lecz w tym przypadku do liczby Sędziow zwyczayney, dołączeni będą wszyscy Sędziowie Poiednawczy z Miasta, i cztery Osoby, których każda z stron pryncypalnych, podług woli swoiey, wybrać może, połowę z pomiędzy Obywateli. Obecność trzech Sędziów potrzebną iest do wyrokowania w pierwszey, pięciu w drugiey, a siedmiu w ostatniey Jnstancyi.

ARTYKUŁ 16.

Sąd Naywyższy na przypadek artykułem 10. przewidziany składać się będzie:
a. z pięciu Reprezentantów losem wyciągnionych.
b. z trzech Członków Senatu przez Tenże wybranych.
c. z Prezesów obydwu Sądów.
d. z czterech Urzędników Poiednawczych z kolei powołanych.
e. z trzech Obywateli wybranych przez Urzędnika pod Sąd oddanego.
Sąd ten wybierze z pomiędzy Siebie Prezyduiącego.
Obecność dziewięciu Członków potrzebną iest do wyrokowania.

ARTYKUŁ 17.

Procedura tak w materyi cywilney iak kryminalney bądzie publiczną. W instrukcyi processów ( a mianowicie tych, które są właściwie kryminalne ) ma bydź użyta Jnstytucya Przysięgłych, stósowna do mieyscowości kraiu, oświecenia, i harakteru Mięszkańców. Stanowić Oni będę równie czy oskarzenie, iako też i czyli ukairanie ma mieysce. Sposób ich składu i przypadki ich działania oznaczy Kodex procedury.

ARTYKUŁ 18.

Sądownictwo iest niepodległém. Przez niepodległość Sędziego rozumieć się ma, służąca Mu wolność oświadczenia swoiego zdania w Sądzeniu, bez ulegania wpływom Władzy naywyższey, lub innym iakim bądź względom. Wszelkie inne określenie lub tłomaczenie niepodłegłości Sędziego, uznaie się za nadużycie.
Pomimo tey niepodległości, Sędziowie będą pod Nadzorem Rządowym. W skutku tego Prawa Rząd nie tylko
1. mianować będzie Urzędników niższego Stopnia na przedstawienie Prezesa Sądu Appellacyinego, ale nadto mocen iest
2. wglądać w regularność biegu Spraw, kazać sobie podawać peryodycznie wykazy ich stanu, wzieraiąc w Akta i pobudzaiąc opieszałych Sędziów; szczególniey zaś czuwać będzie
3. nad Sprawami kryminalnemi, i każdy Sędzia aresztuiący Obywatela, winien iest w przeciągu dwudziestu czterech godzin pod ciężkiemi karami donieść Senatowi o tém aresztowaniu, i przyczynach skłaniaiących go do tego kroku; a nadto podawać temuż Senatowi co dni czternaście wiadomości potrzebne o postępie sprawy.
Sąd Appellacyiny nadzór ten sprawować ma nad niższemi Władzami Sądowemi przez swoiego Prezesa, który będąc Senatowi w téy mierze odpowiedzialnym, zdaie Mu swoie Rapporta. Nad Sądem zaś Appellacyinym samże Senat nadzoruie.

ARTYKUŁ 19.

Z upłynieniem szostego roku, rachuiąc od daty ogłoszenia Ustawy Konstytucyiney, warunki do zostania Senatorem z wyboru Reprezentantów będą:
1. mieć lat trzydzieści pięć skończonych.
2. odbyć zupełne Nauki w iednym z Uniwersytetów istnieiących w kraiach dawnego Królestwa Polskiego.
3. sprawować Urząd Wóyta przez lat dwa, Sędziego przez lat dwa, i Reprezentanta przez dwa Zgromadzenia.
4. mieć własność nieruchomą płacącą Sto pięćdziesiąt Złotych polskich Podatku gruntowego, i nabytą przynaymniey na rok przed obiorem.
5. nie bydź krwią połączonym w linii wstępney, zstępney ani poboczney rodzonego braterstwa, z żadnym innym Członkiem Senatu.
Warunki do zostania Sędzią będą:
1. mieć lat trzydzieści skończonych.
2. odbyć zupełne nauki w iednym z powyżey wzmiankowanych Uniwersytetów, i otrzymać stopień Doktora Prawa.
3. pracować przez rok ieden przy Pisarzu Sadowym, i podobnież praktykować przez rok przy Adwokacie.
4. mieć własność nieruchomą wartości ośmiu Tysięcy Złotych polskich, nabytą na rok przynaymniey przed obiorem.
Obywatele związkami krwi połączeni w stopniach wyżey pod liczbą 5. wspomnionych, nie mogą bydź Sędziami iednegoż Sądu.
Do zostania Sędzią drugiey Jnstancyi, albo Prezesem iednego z dwóch Sądów, potrzeba oprócz powyższych warunków, odbyć Urząd Sędziego pierwszey Jnstancyi, lub Urzędnika Poiednawczego przez lat dwa, i raz ieden bydź Reprezentantem.
Ażeby bydź wybranym na Reprezentanta Gminy, potrzeba:
1. mieć dwadzieścia sześć lat skończonych
2. odbyć zupełny bieg Nauk w Uniwersytecie Krakowskim, albo w iednym z wyż wzmiankowanych Uniwersytetów
3. mieć własność nieruchomą oszacowaną na dziewięćdziesiąt Złotych Polskich, i nabytą przynaymniéy na rok ieden przed wyborem.
4. Żaden z Urzędników ( fonctionnaire ) publicznych płatnych, nie będzie mógł bydź, obrany Reprezentantem, iak tylko za zezwoleniem Senatu, na poprzedni Rapport wey władzy Jego. Senat odmawiaiąc zezwolenie wyrazi powody.
Wszystkie te warunki, w Artykule ninieyszym wyrażone, niestosuią się do tych Osób, które w czasie bytu Xięstwa Warszawskiego sprawowały Urzędy zawisłe od mianowania Królewskiego, lub od wyboru na Seymikach; ani do tych, które ie teraz otrzymuią z Władzy Mocarzów kontraktuiących. Te będą mieć zupełne prawo zostania mianowanemi lub obranemi na wszystkie Urzędy.
Przed upłynieniem terminu lat sześciu, potrzeba, aby każdy Obywatel do otrzymania iednego z Urzędów, w ninieyszym Artykule wymienionych, udowodnił posiadanie własności po Wóy cie żądanych. Senatorowie czasowi, Sędziowie Pokoju i Wóyci pierwszy raz obrani, są obowiązani mieysca te przyiąć, lub zapłacić pienięźną karę, którą Senat oznaczy.

ARTYKUŁ 20.

Wszystkie Akta Rządowe, prawodawcze i Sądowe, pisane będą w ięzyku Polskim.

ARTYKUŁ 21.

Dochody i wydatki Uniwersytetu, składać będą część Budgetu generalnego Miasta i Okręgu wolnego Krakowa.

ARTYKUŁ 22.

Służba bezpieczeństwa wewnętrznego i Policyi, odbywać się ma przez oddział dostateczny Milicyi Municypalney. Ten oddział będzie koleią zmieniany, i zostawać pod dowodztwem Officyera z Woyska liniowego, który służywszy zaszczytnie, przyimie ten rodzay służby spokoynéy. Będzie uzbroioną i ubraną dostateczna liczba iezdnych Żandarmów do zabezpieczenia dróg i Wsiów.

ARTYKUŁ 23.

Prawo nie może nigdy postanowić zaięcia na Skarb własności Obywatela, wyiąwszy przedmioty Kontrabandy przez Skarb zabrane.

ARTYKUŁ 24.

Wolność druku iest nietykalna, zacząwszy od dnia, w którym Kodex kryminalny ogłoszonym zostanie: Żadne pismo nie będzie poprzednio musiało bydź podawane pod Cenzurę. Kodex kryminalny oznaczy pomiędzy nadużyciami druku te, które maią należeć do zbrodni lub przestępstw, i urządzi rozmaite stopnie kar. Autor lub tłómacz odpowiedzialnym iest za wszystko co się w imieniu iego drukuie. Za bezimiennego albo obcego Autora, Księgarz lub Drukarz biorą na siebie odpowiedzialność.
Działo się w Krakowie dnia Pietnastego Lipca, i złożono w ręce Senatu i Zgromadzeniu Reprezentantów, dnia Jedenastego Września Tysiącznego Ośmsetnego Ośmnastego Roku.
W dowód czego, Kommissarze Pełnomocni Trzech Dworów, Akt ninieyszy przy wyciśnieniu herbowych pieczęci podpisali. ( na oryg: podp: ) Miączyński Kom: Pełn: Nayiaś: Ces: Wszech Ross: Króla Polskiego. —
( podp: ) Swéerts Spork Kom: Pełn: JEGO Ces: Król: Apost: Msci.—
( podp: ) Reibnitz Kom: Pełn: Nayiaś: Króla Pruskiego.
Zgodność ninieyszych tłómaczeń z Oryginałem francuzkim poświadczamy:
Stanisław Wodzicki Prezes Senatu K. O. S. S.—
Felix Radwański Senator.
X. Bystrzonowski Senator.
Bartsch Senator.
Józef Michałowski Senator.
Woyciech Kucieński Senator.
Karol Hube Senator.
X. Wincenty Łancucki Prezyduiący w Zgromadzeniu Reprezentantów.
X. Franciszek Błoński Repr: Gminy Poręba.
Paweł Czajkowski Reprez: Gminy 3. M. Krakowa.
Wincenty Darowski Repr: Gminy Balice.
Jan Drake Reprez: Gminy O. Krzeszowice.
X. Mateusz Dubiecki Reprez. Gm: 6. M. Krakowa.
X. Jan Dzianott Reprez: Gminy Czernichów.
X. Franciszek Flaszkiewicz Repr: Gminy Jaworzno.
Kaietan Ozdoba Florkiewicz Reprez: Gminy Młoszowa.
Franciszek Salezy Rawa Gawroński Reprez: Gm: Mogiła.
Jacek z Gołembiowa Gołemberski Reprez: Gm: 9. M. Krakowa.
Jacek Habowski Reprez: Gm: Rybny.
Tadeusz Konopka Reprez: Gm: Modlnica.
Jacek Krzyżanowski Reprez: Gm: O. Kościelec.
Jan Kanty Krzyżanowski Rep: G. 8. M. Krakowa.
Woyciech Księżarski Repr. Gm: Zwierzyniec.
Andrzey Kuliczkowski Repr: G. 4. M. Krakowa.
Jakób z Mąkolic Mąkolski Repr: Gm: Okr: Chrzanów.
Stanisław Mieroszewski Ordynat, Reprez: Gm: Okr: Lipowiec.
Jgnacy Ostaszewski Repr: Gm: Bobrek.
Franciszek Borgiasz Piekarski Repr: Gm: 7. M. Krakowa:
Jacek Jdzi Przybylski Akademik Reprez: Gm: 1. M. Krakowa.
Józef Sołtykowicz Reprez: Gm· 5. M. Krakowa.
X. Władysław Starczewski Repr: Gm: Pisary.
Antoni Szaster Repr: G. Kościelniki.
Baltazar Trzciński Repr: G: 2. M. Krakowa.
Józef Trzebiński Repr: Gm: Liszki.
Grodzicki Delegowany z Senatu.
A: Morbitzer Delegowany z Senatu.
X. Franciszek Zglenicki Archid. Kat: Reprez: Deleg: od Kapituły.
X. Sebastyan Zarzecki Kan: Kat: Krak: Repr: Deleg: z Kapituły.
X. Adam Paszkowicz Kan: Kat. Krak: Repr: Deleg: z Kapituły.
X. Floryan Kudrewicz Repr: Delegowany z Akademii.
Julian Czermiński Rep: Delegowany od Akademii.
Jakób Jgnacy Woźniakowski Med: Dok: i Profor Delegowany od Akademii.
Michał Wroński Sędzia Pokoiu Reprez:
X. Józef Hudek Sędzia Pokoiu Reprez:
X. Onufry Borzęcki Sędzia Pokoiu Deleg:
Józef Baron Hadzewicz Sędzia Pokoju Reprezentant.
X. Felix Bielawski Sędzia Pokoju.

Suprafactam subscriptionem testamur.
Actum Cracoviæ ut supra.
Reibnitz — Miączyński -- Sweérts Spork.


Ten tekst nie jest objęty majątkowymi prawami autorskimi lub prawa te wygasły. Jest zatem w domenie publicznej.